Putin w Petersburgu. Cz. 2 – rosyjski LNG na Bałtyku

ENERGETYKA

ROSJA

W.Putin, Petersburg 24.04.2019

Podczas podróży do Petersburga, Władimir Putin, za pośrednictwem tele-mostu, zainaugurował wczoraj (24 kwietnia) pierwszy oficjalny przeładunek skroplonego gazu ziemnego z nowego zakładu LNG „Kriogaz-Wysock” usytuowanego w mieście portowym Wysock na niewielki gazowiec m/t „Coral Anthelia” (6,5 tys. DWT), pływający pod bandera holenderską. 

 M/t „Coral Anthelia” należy do Anthony Veder Group[1], holenderskiego armatora, który specjalizuje się w przewozach gazu, posiada 33 wyspecjalizowane jednostki morskie, z czego 8 gazowców o małym tonażu, służących do dystrybucji LNG, jako paliwa okrętowego i zasilanie. 

m/t "Coral Anthelia"

Zakład LNG spółki „Kriogaz-Wysock”[2], jest trzecim, co do wielkości, rosyjskim zakładem produkującym LNG (pozostałe dwa to zakład Sachalin-2 i zakład, LNG Jamał) i jedynym na obszarze Bałtyku.
Spółka „Kriogaz-Wysock” od 2017r. należy w 51% do rosyjskiego koncernu energetycznego NOVATEK, współudziałowcem jest Gazprombank[3]  (49%).

Zakład "Kriogaz - Wysock" w wysockim porcie

Kompleks „Kirogaz-Wysock” zlokalizowany w porcie Wysock, składa się z trzech elementów – zakładu produkcyjnego LNG o mocy 660 tys. ton paliwa rocznie, mającego dwie linie technologiczne o wydajności każdej 40 ton LNG na godzinę oraz zbiornik magazynowy LNG o pojemności 42 tys.m³; oraz 43 km gazociągu do Wyborga, gdzie jest stacja przełączy gazociągów i nabrzeża przeładunkowego z instalacjami, przeznaczonego do obsługi gazowców o pojemności do 30 tys. m³.
Zgodnie z założeniami, zakład będzie dostarczał LNG na rynek krajowy, jako paliwo do gazowych silników okrętowych i samochodowych oraz konsumentom gazu oddalonym od scentralizowanych systemów zasilania gazem. LNG z „Kriogaz-Wysock” będzie dostarczany też klientom zagranicznym z Europy Północnej, Skandynawii i rejonu bałtyckiego.

RADOŚĆ NAD NEWĄ

Władimir Putin podczas wideokonferencji podkreślał: „Globalny rynek LNG rozwija się bardzo szybko, aktywnie. Stale rośnie popyt zarówno w naszym kraju, jak i na całym świecie. Chcę podkreślić, że Rosja będzie konsekwentnie zwiększać zdolności produkcyjne skroplonego gazu, by zająć niszę godną naszego kraju w tym segmencie rynku. Perspektywy są tutaj, bez przesady, ogromne Obserwujemy wzrost eksportu, wykorzystania LNG, jako paliwo okrętowe, do bunkrowania statków, tutaj na Bałtyku. Wszyscy dobrze wiemy, że od 2020 r. wejdą w życie nowe przepisy międzynarodowe dot. walki z zanieczyszczeniem środowiska morskiego przez statki. A to otwiera przed nami bardzo dobre perspektywy”. 
Przypomniał też, że w II etapie budowy, zakład osiągnie przepustowość ponad 1,1 mln ton LNG rocznie, co ma nastąpić pod koniec przyszłego roku.

Guziczek wciśnięty, LNG płynie do ładowni tankowca. Wysock, 24 kwietnia 2019

Leonid Michelson, prezes zarządu NOVATEK, informując prezydenta Rosji o gotowości rozpoczęcia przeładunku LNG na gazowiec, powiedział m.in.: „Nasza strategia marketingowa zakłada zaopatrywanie w LNG bunkierek, niewielką sprzedaż hurtową LNG i sprzedaż LNG, jako paliwa silnikowego do krajów bałtyckich, Skandynawii i na rynki północno-zachodniej Europy. Gaz ziemny wykorzystywany, jako paliwo transportowe zmniejsza emisję dwutlenku węgla i spełnia nowe normy środowiskowe, takie jak redukcja emisji siarki narzucona przez IMO 2020. Widzimy potencjał do rozszerzenia naszej obecności handlowej w tym rozwijającym się segmencie rynku LNG".
Przy okazji, prezes NOVOTEK’a poinformował, że „wielkość inwestycji w tym kompleksie wyniosła ponad 57 mld rubli” i jest przede wszystkim dziełem rosyjskich specjalistów. Przy budowie zakładu pracowali „wyłącznie rosyjscy pracownicy”, wykorzystano też „dużą liczbę rosyjskich producentów sprzętu”. 
W pierwszym etapu budowy 65–70 % zainstalowanych urządzeń, maszyn i instalacji było rosyjskiej produkcji. Co ważne, jak podkreślił Leonid Michelson, dzięki „REP Holding” udało się wyprodukować po raz pierwszy w Rosji sprężarki czynnika chłodniczego. Zapewnił, że w czasie II fazy budowy "osiągniemy 90–95 % udziału rosyjskiej produkcji".
Obecny na uroczystości Andriej Akimow, prezes zarządu Gazprombanku wyraził zadowolenie, że rosyjskie przedsiębiorstwa są w stanie realizować duże, zaawansowane technologicznie projekty, dla rosyjskiej gospodarki. 
Dla Aleksandra Drozdenko, gubernatora Obwodu Leningradzkiego, zakład LNG w Wysocku jest już drugim projektem inwestycyjnym realizowanym wspólnie z NOVATEK w Obwodzie Leningradzkim. Pierwszy został zrealizowany w Ust-Łudze.

OBAWY NAD WISŁĄ

Polscy eksperci ds. energetyki wyrażają zaniepokojenie rosyjskimi inwestycjami, które krzyżuje polskie plany wobec terminalu LNG w Świnoujściu. Niepokoją ich nie tylko inwestycje  w Wysocku czy Kaliningradzie, ale przede wszystkim szerokie wejście Rosjan na rynek LNG, zwłaszcza w obrębie Bałtyku
Budowany w zamyśle jako "mega" dystrybutor LNG na Bałtyku - gazoport w Świnoujściu – będzie się borykał z wieloma problemami, przede wszystkim z konkurencją oferującą tani LNG i jego szybką dostawę, a także możliwość bunkrowania statków tanim LNG na morzu, burta w burtę.

Niepokój wzbudza też przygraniczny Kaliningrad ze względu na całkowite uniezależnienie się od dystrybucji gazu gazociągami naziemnymi.
Oraz - wejście NOVATEK’u w budowę zakładu, „Kriogaz-Wysock”, co zostało w Polsce przyjęte, jako okrężne wejście Gazpromu na rynki UE, które Polska chciałaby zachować na wyłączność. „Mogłoby to ułatwić penetrację nowych rynków”, straszy portal Energetyka24.com.
Eksperci histeryzują, że grozi Polsce niebezpieczeństwo związane z nawet niewielką sprzedażą rosyjskiego LNG nad Wisłą.
W taki sposób do niedawna zaopatrywało się w paliwo (dostarczane samochodami-cysternami) m.in. 35 autobusów należących do MZA w Warszawie (chodzi o komunikację miejską). "Duże aglomeracje myślą o sukcesywnym rozbudowywaniu taboru komunikacyjnego zasilanego LNG, co może w niedalekiej przyszłości rodzić duże problemy, jak np. „podczas turbulencji politycznych analogicznych do ubiegłorocznego polsko-rosyjskiego kryzysu przewozowego”, sugeruje portal Energetyka24.com. Jednocześnie informując, że kilka dni temu "spółka PGNiG Obrót Detaliczny zastąpiła spółkę Gazprom Germania w roli dostawcy paliwa LNG dla warszawskich autobusów” a MZA w Warszawie zerwały umowę z dotychczasowym dostawcą LNG - spółką Gazprom Germania. Zawarty pod koniec 2013 r., kontrakt miał trwać 10 lat.

Portale zajmujące się energetyką, cytują za Reuterem, że „firmy rosyjskie są coraz bardziej aktywne w sektorze skroplonego gazu ziemnego”. I razem z Reuterem są zdziwione, że zakład „Kriogaz-Wysock”, nim przystąpił do oficjalnego uruchomienia ekspedycji LNG, przeprowadził kilka udanych transakcji w pierwszej połowie kwietnia. Reuter twierdzi, że od nabrzeża przy „Kriogaz-Wysock” odbiło w tym czasie siedem gazowców z 67,8 tys. m³ LNG łącznie.
Powodem niepokoju są odbiorcy rosyjskiego LNG. Trafił on do litewskiego portu Kłajpeda (trzy ładunki), dwóch portów fińskich: Tahkoluoto i Tornio i dwóch szwedzkich: Visby i Nynashamn.
Szok wywołała Litwa, wspierająca do tej pory Polską walkę z rosyjskim gazem, skąd przyszły zamówienia na rosyjski LNG. Dwa razy dostawy trafiły do prywatnego producenta nawozów chemicznych (Achemia) a raz - do państwowej firmy energetycznej Lietuvos Energij
Z Finlandii przyszło zamówienie z państwowej spółki gazowej Gasum, do szwedzkich portów rosyjski LNG trafił na zamówienie Shella i Linde.
Nawet zauważono, że ostatnia ze szwedzkich firm ma bunkierkę LNG „Kairos”, która tankuje gaz na nowy prom, „Destination Gotland”
Ekspertom i dziennikarzom nie podoba się, że państwa unijne, łącznie z Litwą, gdy jest taka potrzeba, kierują się rachunkiem ekonomicznym a nie politycznymi fobiami.

Prezydent A. Duda, minister MSWiA J. Brudzyński i premier M. Morawiecki, gazoport , Świnoujście, 24.04.2019

 Problem Polski polega na tym, że w świnoujskim gazoporcie można tylko przyjmować LNG z importu, nie ma tam natomiast możliwości eksportu LNG na bunkierki i małe gazowce.
Wprawdzie z udziałem premiera oraz prezydenta RP podpisano wczoraj (24 kwietnia) w Świnoujściu umowę o dofinansowaniu spółki Polskie LNG, będącej operatorem i inwestorem gazoportu, i to w tym samym dniu, w którym prezydent Putin obserwował pierwszy oficjalny załadunek LNG na gazowiec w Wysocku – to nim Polacy uporają się z budową stanowiska eksportowego LNG, rynek skroplonego gazu na Bałtyku nie będzie już zainteresowany drogim LNG z USA via Polska. Konkurencja rosyjska była szybsza.

Tam gdzie polityka jest nad ekonomią a emocje nad rozumem, efekty są opłakane.

---

[1] Grupa Anthony Veder została założona w 1937 r. jako armator i agent portowy. W 1969 r. armator rozpoczął eksploatację pierwszego tankowca gazowego i od tego czasu jest  zaangażowany w transport gazu. Obsługuje wyłącznie gazowce we wszystkich segmentach rynku gazu, od CO2 do etylenu i od LPG do LNG. Obsługuje również gazowce innych armatorów.

[2] Rosyjska spółka „Kriogaz”, będąca częścią grupy Gazprombank, zajmuje się produkcją i sprzedażą LNG w północno-zachodniej części Federacji Rosyjskiej. Podmiot posiada kilka niewielkich fabryk LNG np. w obwodzie kaliningradzkim o mocy regazyfikacyjnej 28 mln m³ surowca rocznie. Jest współwłaścicielem zakładu produkcji LNG „Kriogaz – Wysock”, w Wysocku, „Kriogaz” zawarł umowę z operatorem promowym Tallink i poszukuje podobnych kontraktów w Niemczech, Polsce (gdzie posiada spółkę zależną) i krajach bałtyckich. Ponadto firma planuje budowę kolejnego zakładu LNG o mocy regazyfikacyjnej 150 tys. m³ surowca rocznie w obwodzie kaliningradzkim.

[3] NOVATEK (MOEX: NVTK) kupił 51% udziałów w LLC „Kriogaz-Wysock” od Gazprombank (MOEX: GZPR) za kwotę 1,583 mld rubli w lipcu 2017 r., co jest uwidocznione w raporcie dla Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej (MSSF). Gazprombank był wcześniej właścicielem 100%  udziałów w spółce „Kriogaz-Wysock”, która realizowała w tym czasie projekt budowy pierwszej fazy średniej wielkości instalacji skroplonego gazu ziemnego (LNG) o łącznej mocy 660 000 ton rocznie w rosyjskim porcie w Wysock nad Morzem Bałtyckim .„Statut „Kriogaz-Wysock” przewiduje, że kluczowe decyzje finansowe i operacyjne spółki, dot. jej działalności podlegają jednomyślnej aprobacie rady dyrektorów. W związku z tym mechanizm głosowania skutecznie ustanawia wspólną kontrolę nad spółką „Kriogaz-Wysock”, a grupa rozlicza inwestycję w ramach metoda praw własności”, poinformowała spółka.