Nikt nie jest zapomniany, nic nie jest zapomniane.

Grzebanie zmarłych w oblężonym mieście

HISTORIA, ROSJA

Dzisiaj (27 stycznia) mija 75 lat od zakończenia blokady Leningradu (obecnie Sankt Petersburga) przez wojska hitlerowskie i ich sojuszników. Blokada trwała 2,5 roku - od 8 września 1941 do 27 stycznia 1944 roku i pochłonęła ponad milion ofiar z 2,9 mln mieszkańców ówczesnego Leningradu. Blisko pół miliona z nich spoczywa w zbiorowych, bezimiennych mogiłach  Memorialnego Cmentarza Piskariowskiego.

Leningrad nie był gotowy na długie oblężenie - w mieście było za mało jedzenia i paliwa. Jezioro Ładoga pozostało jedynym sposobem komunikowania się z Leningradem, ale przepustowość, słynnej "Drogi Życia", nie wystarczała, by zaspokoić potrzeby miasta.

Stanowiska artylerii radzieckiej w Leningradzie podczas oblężenia

Od pierwszego dnia wojny – 22 czerwca 1941r. zaczęto budować kilka pasów umocnień wokół Leningradu. W ciągu dwóch miesięcy powstało 400 schronów bojowych i 650 punktów ogniowych. Ustawiono także 24 tys. zapór przeciwczołgowych. Jednak, mimo, iż w pracę była zaangażowana spora część mieszkańców Leningradu, do chwili nadejścia wojsk niemieckich nie udało się jednak ukończyć budowy wszystkich umocnień

Miasto zostało otoczone przez oddziały niemieckie, fińskie i hiszpańskie, wspierane przez wojska sojusznicze  z Europy, Włoch i Afryki Północnej. Obok zajęcia Moskwy i Kaukazu, było jednym z trzech głównych celów niemieckiej operacji „Barbarossa”.

Zadanie zdobycia miasta otrzymała Grupa Armii „Północ” pod dowództwem feldmarszałka Wilhelma von Leeba, siły te liczyły ok. 350 tys. (w późniejszym okresie 700 tys.) żołnierzy.

Pierwotnie z wojskami niemieckimi miały współpracować oddziały fińskie, które jednak z rozkazu fińskiego dowództwa 1 września 1941 roku, po wyzwoleniu terytorium utraconego podczas wojny zimowej, zatrzymały się na linii granicy fińsko-radzieckiej sprzed wojny, co spowodowało, iż Leningrad nie został okrążony ze wszystkich stron.

Zbieranie zmarłych i zabitych, Leningrad

W Leningradzie zaczęły się okropne czasy - ludzie umierali z głodu i dystrofii, nie mieli ciepłej wody, szczury niszczyły zapasy żywności i przenosiły infekcje, ci, co, zachorowali - nie mieli wystarczającej ilości lekarstw.  Ze względu na mroźne zimy, rury zamarzły, domy zostały pozbawione wody. Nie działało też ogrzewanie. Ludzie nie mieli jak grzebać zmarłych, trupy leżały na ulicy.

Na samym początku blokady spłonęły magazyny Badajewa, gdzie przechowywano zapasy żywności w mieście. Mieszkańcy Leningradu, odcięci od świata przez oddziały niemieckie, mogli liczyć jedynie na skromne racje, składającą się praktycznie z bochenka chleba, który rozdawano na kartki żywnościowe. Racje z biegiem czasu malały...

 

Podczas 872 dni blokady zmarło ponad milion osób, głównie z głodu. Także ok. dwuletni Wiktor, starszy brat prezydenta Putina, którego nie znał. Rodzice Władimira Putina mieszkali w Leningradzie w tym czasie.

Naprzeciw wojsk niemieckich stanęły jednostki Frontu Leningradzkiego, pod dowództwem Klimenta Woroszyłowa, a następnie (od 14.09 1941) Gieorgija Żukowa, siły radzieckie liczyły w sumie 930 tys. żołnierzy.

Wojska radzieckie usiłowały kilka razy przełamać blokadę Leningradu. Bezowocnie...

Jesienią 1941 r. przeprowadzono pierwszą i drugą operację „Sinjawino”, jednak obie zakończyły się niepowodzeniem i dużymi stratami. Dwie kolejne operacje przeprowadzono w 1942 r., Te także nie zakończyły się sukcesem.

Pod koniec 1942 r. rada wojskowa Frontu Leningradzkiego przygotowała plany dwóch operacji ofensywnych –„ Szlisselburg” i „Urickoj”.  
Pierwsza miała się odbyć na początku grudnia, a do jej zadań należało zniesienie blokady i budowa linii kolejowej. Ostrów Szlisselburg-Sinjawinskij, zamieniony przez wroga w potężny ufortyfikowany obszar, który zamknął blokadę od lądu i podzielił 15-kilometrowy korytarz między dwoma radzieckimi frontami.  
Podczas planowanej operacji „Urickoj” planowano przywrócić komunikację lądową z przyczółkiem Oranienbaum, obszarem na południowym wybrzeżu Zatoki Fińskiej.

Żołnierze radzieccy w Leningradzie

Ostatecznie nie zdecydowano się na operację „Urickoj”, a operacja „Szlisselburg” została przemianowana przez Stalina na operację „Iskra” - zaplanowaną na początku stycznia 1943 r.

Dyrektywa WGK nr 170703 z 8 grudnia 1942 r. nakazywała: „Wspólnymi siłami frontów Wołchowskiego i Leningradzkiego - pokonać wrogie ugrupowanie w rejonie Lipka, Gajtołowo, Moskiewska Dubrowka, Szlisselburg, a tym samym przełamać oblężenie miasta Leningrad i do końca stycznia 1943 r. zakończyć operację."

Operacja „Iskra” miała skonsolidować obronę miasta na linii rzeki Mojka, w wioskach Michajłowski i Tortołowo, aby zapewnić komunikację dla Frontu Leningradzkiego, po czym żołnierze mieli otrzymać 10 dni na odpoczynek.

Na pierwszą połowę lutego 1943r. zaplanowano operację wobec hitlerowców w pobliżu wioski Mga i oczyszczenie od wroga Kirowską Linię Kolejową.

"Operacja okazała się być złożona, trudna... Siły armii musiały przezwyciężyć szeroką przeszkodę przed kontaktem z wrogiem, a następnie przebić się przez silną obronę wroga, która została stworzona i ulepszona przez około 16 miesięcy”, wspomina Michaił Duchanow, dowódca 67. armii. „Ponadto musieliśmy wykonać uderzenie czołowe, ponieważ wykluczono warunki manewru sytuacyjnego. Biorąc pod uwagę wszystkie te okoliczności, przygotowując operację, zwróciliśmy szczególną uwagę na szkolenie żołnierzy, by umiejętnie i szybko wymusili szeroką barierę wodną w warunkach zimowych i przełamali silną obronę wroga. "

Łącznie w operacji „Iskra” uczestniczyło ponad 300 tysięcy żołnierzy, prawie 5000 dział i moździerzy, ponad 600 czołgów i 809 samolotów. Ze strony niemieckiej i sojuszników - o około 60 tysięcy żołnierzy, 700 dział i moździerzy, około 50 czołgów i dział samobieżnych, 200 samolotów.

Początek operacji został przyspieszony i przełożony na 12 stycznia, 1943r., bowiem rzeki nie zostały jeszcze skute lodem.  Wojska frontu Leningradzkiego i Wołchowskiego Armii Czerwonej uderzyły w kierunku wsi Sinjawino. Do wieczora posunęły się trzy kilometry w kierunku wschodnim i zachodnim. Do końca następnego dnia, pomimo silnego oporu wroga, dystans między armiami został zredukowany do 5 km, a kolejny dzień - do dwóch.

Niemcy pospiesznie przenosili oddziały z innych odcinków frontu do swoich punktów obrony. Przy podejściach do Szlisselburga toczono zacięte walki. Do 15 stycznia wojska radzieckie dotarły na jego przedmieścia.
Do 18 stycznia oddziały frontów Leningradzkiego i Wołchowskiego zbliżyły się do siebie tak bardzo, jak to tylko było  możliwe. W wioskach niedaleko Szlisselburga wielokrotnie atakowali wroga. Rankiem 18 stycznia wojska Frontu Leningradzkiego zaatakowały Osadę Robotniczą nr 5. Od wschodu atakowała - dywizja frontu Wołchowskiego.  Blokada została przerwana, żołnierze radzieccy obu frontów mogli się połączyć.

Pomoc dla Leningradu przez jezioro Ładoga

Operacja „Iskra” zakończyła się 30 stycznia 1943r. Utworzono korytarz o szerokości 8 -11 km wzdłuż brzegu Newy, który pozwolił na przywrócenie połączenia lądowego Leningradu z krajem. Przebity przesmyk wzdłuż południowego brzegu jeziora Ładoga, umożliwił dostawy, które zaczęły docierać drogą lądową i sytuacja w Leningradzie znacząco się poprawiła.Wznowienie ofensywy latem nie przyniosło wojskom radzieckim jednak większych sukcesów. Nie mniej jednak, radziecka ofensywa zimowa w styczniu 1943r. przerwała oblężenie, ostatecznie odrzucając Niemców od miasta.

Oblężenie Leningradu zakończyło się 27 stycznia 1944 r., Armia Czerwona, przy pomocy artylerii Kronsztadu, zmusiła nazistów do odwrotu.

Ostatnim akordem oblężenia Leningradu była operacja "wyborsko-pietrozawodzka" przeprowadzona w czerwcu i lipcu 1944 roku, kiedy wojska frontów Leningradzkiego i Karelskiego wyparły armię fińską z Przesmyku Karelskiego.

W.Putin podczas zwiedzania Muzeum-panoramy

 W 75 rocznicę przerwania blokady Leningradu przez wojska radzieckie, obchodzoną w ub. roku (ofensywa 18 stycznia 1943r.) - w Kirowsku, koło Petersburga otwarto muzeum - panoramę Leningradu.
W sali o powierzchni 500m² znajduje się trójwymiarowa panorama, która odtwarza decydujący moment operacji „Iskra”, bitwę z 13 stycznia 1943 r. nad Newskij Piataczok w pobliżu wsi Arbuzowo.
W odrębnej sali będzie można oglądać filmy z próbami przełamania blokady Leningradu przez wojska radzieckie oraz animacje o tragicznych dniach blokady.

***

Memorialny Cmentarz Piskariowski w Petersburgu

Podczas pobytu w Petersburgu, w maju ub. roku odwiedziłam Memorialny Cmentarz Piskariowski, gdzie pochowano w zbiorowych mogiłach ponad pół miliona ludzi, w tym ok.470 tys. mieszkańców obleganego Leningradu.  
W mojej pamięci pozostała już na zawsze monumentalna cisza tego cmentarza i napis na cokole pomnika Matki-Ojczyzny: „Nikt nie jest zapomniany, nic nie jest zapomniane"...
,

Więcej pod linkami: 
Blog: „Kwadratura koła polityki” 

https://sophico21.blogspot.com/2018/05/zrozumiec-rosjan-papierowy-goabek-i.html 
Sputnik Polska

https://pl.sputniknews.com/opinie/201805207979957-Rosja-lezala-u-moich-stop-wielka-i-niezniszczalna-Zofia-Babczynska-Jelonek/