Rozwój rosyjskich portów nad Morzem Kaspijskim

ROSJA
GOSPODARKA MORSKA
PORTY KASPIJSKIE

Morze Kaspijskie jest bezodpływowym, reliktowym słonym jeziorem, największym na ziemskim globie (pow. 371 tys. km²), położone na pograniczu Azji i Europy (gdzie leży jego północna część). Maksymalna głębokość wynosi 1025 m.

Morze Kaspijskie, podobnie jak Morze Śródziemne i Morze Czarne jest reliktem tzw. Oceanu Tetydy. Jest zasilane wodami przede wszystkim Wołgi (80% wód wpływających) oraz rzek Terek i Kuma (Rosja), Kura (Azerbejdżan), Atrek, (Turkmenistan i Iran), Qezel Uzan (Iran) oraz Emba i Ural (Kazachstan), czas wymiany wód wynosi 250 lat. Poziom wody w morzu podnosił się a potem opadał wiele razy, co w średniowieczu spowodowało powódź na obszarach nadbrzeżnych. W latach 40-70 XX w. poziom morza opadł, następnie wrócił do poziomu z lat 30.  Obecnie poziom jest raczej stabilny z tendencją do opadania.  

Żegluga między Morzem Kaspijskim i Azowskim odbywa się przez Kanał Wołga-Don, między Morzem Kaspijskim i Bałtykiem przez Kanał Wołżańsko-Bałtycki, a z Morzem Białym przez Kanał Białomorsko-Bałtycki.

Z morza korzystają, jako państwa nadbrzeżne, poza Rosją, także: Kazachstan, Turkmenistan i Azerbejdżan oraz Iran, posiadające nad nim swoje porty handlowe.

Port handlowy Machaczkała

Największym rosyjskim portem nad Morzem Kaspijskim jest Machaczkała (stolica Dagestanu) oraz nadwołżański Astrachań, odległy od morza ok.100 km.

Port handlowy Machaczkała jest jedynym wolnym od lodu i głębinowym portem handlowym Rosji na Morzu Kaspijskim, który przyjmuje statki o długości do 150 m i o maksymalnym zanurzeniu do 4,5 m. Infrastruktura portu obejmuje place i otwarte magazyny z kompleksem przeładunkowym ładunków suchych o wolumenie przeładunków - 3 mln ton rocznie, miejsca składowania dla ładunków ogólnych, masowych i kontenerów o możliwości przeładunków do 1,2 mln ton rocznie, promowy terminal kolejowy i samochodowy z obrotami 1,3 mln ton, terminal zbożowy z przeładunkami - 0,5 mln ton rocznie.

STRATEGIA DLA ROSYJSKICH PORTÓW KASPIJSKICH

Rosyjski rząd, 11 listopada br. zatwierdził w postaci dyrektywy - strategię rozwoju kaspijskich portów morskich do 2030r., obejmującą także rozwój połączeń drogowych i kolejowych z portami kaspijskimi.

Jej głównym celem jest skonsolidowanie gospodarczej i geopolitycznej obecności Rosji na Morzu Kaspijskim, rozszerzenie i pogłębienie gospodarczych i kulturowych więzi z państwami regionu kaspijskiego, przede wszystkim przez zwiększenie międzynarodowego handlu przez rosyjskie porty kaspijskie    

Projekt strategii został opracowany przez Ministerstwo ds. Kaukazu Północnego, aby wypełnić instrukcje prezydenta Federacji Rosyjskiej, wypracowane po posiedzeniu rządu w dniu 12.10. 2016r. i zgodnie z ustawą federalną nr 172-FZ z 28.06.2014 r. "O planowaniu strategicznym w Federacji Rosyjskiej".

Strategia uwzględnia także „Koncepcję Długoterminowego Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Federacji Rosyjskiej do 2020 r.”, (Zatwierdzony przez rządową dyrektywę nr 1602-r, z 17.11. 2008 r.), „ Politykę demograficzną Federacji Rosyjskiej do 2025 r.” (zatwierdzoną zarządzeniem premiera nr 1351 z 9 października 2007 r.), „Strategię bezpieczeństwa narodowego Federacji Rosyjskiej (zatwierdzoną zarządzeniem premiera nr 683 z 31.12.  2015 r.) oraz „Program działań mających na celu zapewnienie strategicznych interesów Federacji Rosyjskiej na Morzu Kaspijskim w latach 2016-2018”.

Główne cele określone w Strategii:

- rozwój głównego rosyjskiego portu (hubu) tranzytowego na Morzu Kaspijskim i jego włączenie do międzynarodowego systemu handlu;

- budowanie zrównoważonego korytarza transportowego i logistycznego z Iranem, Indiami i krajami Zatoki Perskiej;

- rozwój społeczno-gospodarczy regionu Morza Kaspijskiego;

- rozwój działalności zorientowanej na eksport za pośrednictwem rosyjskiego kaspijskiego węzła tranzytowego;

- obniżenie obecnych kosztów logistycznych;

- wzmocnienie zdolności obrony narodowej i bezpieczeństwa na Morzu Kaspijskim.

Strategia ma zapewnić też rozwiązania dla zadań regulacyjnych, taryfowych, inwestycyjnych, operacyjnych i instytucjonalnych.

Zadania regulacyjne polegają na - zwiększeniu konkurencyjności ruchu towarowego i pasażerskiego przez rosyjskie porty na Morzu Kaspijskim poprzez - uproszczenie procedur administracyjnych (takich, jak przyspieszenie odprawy celnej ładunków oraz koordynacja na miejscu projektów dotyczących modernizacji infrastruktury portowej). Obejmują one również stworzenie korzystnych warunków dla zwiększenia turystyki krajowej i międzynarodowej w regionie (w szczególności poprzez uproszczenie przepisów celnych).

Zadania taryfowe polegają na - opracowaniu i zarządzaniu jednolitymi, konkurencyjnymi taryfami dla przewozu ładunków drogą morską i przeładunków portowych na potrzeby transportu, za pośrednictwem kaspijskiego węzła tranzytowego.

Zadania inwestycyjne obejmują - modernizację istniejącej infrastruktury i budowę nowych obiektów tranzytowych i logistycznych dla rozwoju ruchu towarowego i pasażerskiego, w tym obiektów portowych, a także dalekich i bliskich połączeń drogowych i kolejowych z portami morskimi.

Zadania operacyjne obejmują - wprowadzenie systemu planowania i zarządzania projektami, który podkreśla potencjał eksportowy regionu Morza Kaspijskiego, w szczególności - jego zaplecze produkcyjne i logistyczne. Można to osiągnąć - poprzez stworzenie niezbędnych warunków i instytucji prawnych i administracyjnych.

Zadania instytucjonalne mają na celu - stymulowanie rozwoju rolnictwa i produkcji przemysłowej, które wraz z infrastrukturą transportową mogą wytworzyć synergistyczny efekt dla rozwoju regionu, jako całości, przy pomocy instytucji wspierających takie projekty.

Strategia zostanie przeprowadzona w trzech etapach: pierwszym lub etapie przygotowawczym, (do 2020 r.); drugi lub główny etap (2020-2025) oraz etap trzeci lub długoterminowy (2026-2030).

Port Machaczkała

Cele, zadania i mechanizmy Strategii mają na celu stworzenie zrównoważonego korytarza transportowego i logistycznego oraz promocję handlu i turystyki, głównie z Iranem, Indiami i krajami Zatoki Perskiej. W trakcie długoterminowego etapu wdrożenia eksperci planują przeanalizować możliwość promowania handlu ze wszystkimi państwami regionu Kaspijskiego, biorąc pod uwagę rozszerzone możliwości nowego morskiego portu głębinowego (terminalu).

Wdrożenie strategii pozwoli zwiększyć eksport zboża przez porty Morza Kaspijskiego do 7 mln ton i taką samą ilość innych suchych ładunków do 2030 r., Jak również przyciągnie do 30 tys. turystów krajowych rocznie do regionu Morza Kaspijskiego, oraz stworzyć ponad 2 tys. miejsc pracy. 

Opr. na podst. informacji Kancelarii Premiera FR