Rosyjskie, nadbałtyckie klastry stoczniowe

KORESPONDENCJA WŁASNA

St. Petersburg- Szczecin (maj/lipiec 2018) 
Artykuł w niewielkim skrócie opublikowano
"Namiary na morze i handel", 
nr 14-15, lipiec 2018 (str.17)

Sankt Petersburg, Newa, widok na stocznię

Przemysł stoczniowy w północno-zachodniej, nadbałtyckiej części Rosji, jest zorganizowany w dwóch klastrach branżowych – leningradzkim, obejmującym przedsiębiorstwa budowy okrętów i około stoczniowe Obwodu Leningradzkiego i petersburskim, związanym z przemysłem stoczniowym w samym Petersburgu.

Cały rosyjski przemysł stoczniowy stanowi nieco ponad 1% globalnego sektora.

LENINGRADZKI KLASTER STOCZNIOWY

Obwód Leningradzki, z wyłączeniem Petersburga, charakteryzuje się wysokim stopniem uprzemysłowienia, w tym: koncentracją przedsiębiorstw szeroko rozumianej gospodarki morskiej, od portów i stocznie, po szereg małych i średnich form sektora prywatnego. W sumie ponad 600 dużych i średnich przedsiębiorstw, w tym należące do wiodących firm Rosji oraz ponad 2 tys. małych przedsiębiorstw, działających także w sferze przemysłowej. Działają tu też, lub są w stanie organizacji, trzy parki przemysłowe państwowe i dziewięć prywatnych.

Priorytetowe sektory gospodarki Obwodu Leningradzkiego są zorganizowane w klastrach branżowych. Obecnie jest ich sześć, poza klasterem przemysłu stoczniowego, działają: klaster części motoryzacyjnych i samochodowych, klaster technologii medycznych, farmaceutycznych i radiacyjnych, klaster materiałów budowlanych, klaster przemysłu spożywczego oraz klaster chemiczny ropy i gazu.

Przedsiębiorstwa branży stoczniowej Obwodu Leningradzkiego, zgrupowane w klasterze stoczniowym, mają ogromny potencjał wzrostu dzięki aktywizacji wykorzystania szelfu arktycznego i Północnej Drogi Morskiej. Ich udział w regionalnym produkcie brutto wynosi 2,5%.

Do klastra stoczniowego należą: Stocznia w Wyborgu specjalizująca się przede wszystkim w budowie platform wiertniczych, małych i średnich jednostek tonażowych dla przybrzeżnych pól offshore, a także statków specjalnego przeznaczenia, rybackich, tankowców, holowników, kontenerowców, drobnicowców, masowców, dźwigów pływających o udźwigu do 2000 ton, barek, statków amfibii; Newska Stocznia Budowlana i Remontowa, zajmująca się budową statków pasażerskich i usługowo-turystycznych, bunkierek, pchaczy o mocy 600 KM, holowników holujących o mocy 800 KM, holowników pchaczy o mocy 1500 KM, kontenerowców o nośności 3200 ton, statków motorowych o ładowności 2700 ton do przewozu ładunków masowych, ich remontami oraz inną jeszcze produkcją; Stocznia Swirska, której specjalnością jest produkcja tzw. poduszkowców, pontonów, w tym pontonów żelbetonowych i innych konstrukcji pływających na pontonach; Leningradzka Stocznia „Piełła”, zajmująca wiodącą pozycję w rosyjskim przemyśle holowniczym, produkuje holowniki nowej generacji, które z powodzeniem są eksploatowane we wszystkich większych rosyjskich portach; Zakład „KRIZO”, specjalizujący się w produkcji zaawansowanych technologicznie urządzeń radiowo-elektronicznego wyposażenia statków i statków, w tym, m.in.: automatyczne systemy przeciwpożarowe i alarmowe, urządzenia do zarządzania urządzeniami łączności radiowej, regulatory częstotliwości i mocy impulsów dla turbin dieslowych i turbin gazowo-parowych, sprzęt do rozmagnesowania statków i ochrony śmigieł i kadłubów statków przed korozją, systemy kompensacji pola elektromagnetycznego, źródła energii statku; Zakład „Ładoga”, jedno z wiodących przedsiębiorstw w Rosji produkujących sprzęt hydroakustyczny dla marynarki wojennej. Przedsiębiorstwo produkuje również produkty cywilne: urządzenia systemy medyczne, akustyczne; audiometry, komparatory, oparte na mikroprocesorze i inne cywilne produkty przemysłowe, niezwiązane z produkcją stoczniową, oraz Zakład „Buriewiestnik”, którego główną działalnością jest produkcja armatury okrętowej przeznaczonej do użytku, jako elementy rozłączające i regulujące, służących do zasilania urządzeń dla statków wszelkich typów, klas i przeznaczenia.

Obecnie trwają rozmowy i prace przygotowawcze do poszerzenie leningradzkiego klastra o mniejsze firmy produkcyjne. Ostatnie badania administracji obwodu wykazały kilkanaście firm, zainteresowanych przystąpieniem do klastra stoczniowego.

"Region Leningradu ma ogromny potencjał do tworzenia na swoim terytorium rozwiniętych stowarzyszeń produkcyjnych. Ponadto przez lata istniała konkretna gospodarka klastrowa. Wiele przedsiębiorstw nie jest wytwórcami produktów końcowych, ale produkuje komponenty lub komponenty dla swoich partnerów. Po zarejestrowaniu tych stowarzyszeń w klastrach uzyskujemy potężny efekt ekonomiczny, a same klastry mogą ubiegać się o wsparcie państwa "- podkreśla wicepremier ds. gospodarki i inwestycji Obwodu Leningradzkiego - Dmitrij Jałow, dodając, że indeks wzrostu przemysłowego w klastrach jest znacznie wyższy niż średnia dla regionu i wynosi 120-130% rocznie.

Konstantin Szumilin, b. pracownik stoczni w Wyborgu, a obecnie prezes zarządu Grupy TRITMENT ze Szlisselburga nad Ładogą, prywatnej firmy z 25-letnim stażem, związanej z produkcją armatury okrętowej, wyposażeniem statków i okrętów, jak ich remontami - przypomina, że „w tym roku rząd zwrócił uwagę na rozwój floty handlowej. Opracowano programy budowy statków rybackich i statków pasażerskich”, a to daje gwarancję dalszego rozwoju branży stoczniowej i około stoczniowej. Jej skonsolidowanie w klastrach daje jej jeszcze większe szanse.

„Dostawy dla floty handlową stanowią 10-15% naszego całkowitego salda sprzedaży. Dlatego skupiamy się głównie na przemyśle obronnym”, wyjaśnia prezes Szumilin. Nie mniej jednak Grupa TRITMENT nie zamierza rezygnować z dostaw swoich produktów i usług dla cywilnego sektora przemysłu stoczniowego. „TRITMENT po raz kolejny odświeżył swoją certyfikację w rejestrze morskim i uzyskał certyfikat River Register. Dostarczamy nasze produkty do stoczni krajowych i utrzymujemy z nimi kontakty. Nasza firma przyczynia się do rozwoju małej branży stoczniowej”, wyjaśnia prezes Grupy TRITMENT. Firma zatrudnia ok. 160 pracowników, w tym 60 w bezpośredniej produkcji. Posiada własny wydział konstrukcyjny, ukończyła też I fazę budowy nowej odlewni.

PETERSBURSKI  KLASTER BUDOWY STATKÓW

Petersburg.  Port i stocznia Admiralska

Przemysł stoczniowy w samym Petersburgu jest jednym z wiodących sektorów przemysłowych w gospodarce miasta. W Petersburgu działają 43 przedsiębiorstwa i organizacje przemysłu stoczniowego, zatrudniające ponad 50 tys. specjalistów. Produkty przemysłu stoczniowego stanowią ponad 50% wszystkich produktów kompleksu przemysłu obronnego, który został wyprodukowany w Petersburgu.

Znaczna część badań naukowych biur projektowych i inżynieryjnych z branży oraz ich zdolności produkcyjnych, koncentruje się w tym mieście. Tu powstają projekty statków nawodnych wszystkich typów (od tankowców i lodołamaczy, po krążowniki rakietowe), technologie jednostek podwodnych (łodzi podwodnych) i specjalistycznego sprzętu morskiego.

Podstawą klastra są przedsiębiorstwa i firmy wchodzące w skład Zjednoczonej Korporacji Stoczniowej. Są to wiodące rosyjskie biura projektowe: „TsKB MT", „Rubin”, „Malachit", „Almaz", „Północne Biuro Konstrukcyjne", „Newskie Biuro Konstrukcyjne”, „Iceberg". W ramach ich projektów budowane są atomowe i dieslowskie łodzie podwodne różnych klas, statki i okręty, które stanowią obecnie podstawę morskich strategicznych sił jądrowych i sił ogólnego przeznaczenia rosyjskiej marynarki wojennej i zagranicznych sił morskich.

Petersburg, Stocznia Admiralicji SA

Wśród wiodących przedsiębiorstw produkcyjnych uwagę zwraca przede wszystkim Stocznia Admiralicji SA, która wraz z realizacją zamówień na potrzeby Wojenno-Morskiej Floty Rosji i zagranicznych kontrahentów, buduje też różne statki cywilne, w tym tankowce dla największych firm transportowych w Rosji. Zmodernizowane zaplecze produkcyjne przedsiębiorstwa pozwala budować statki spełniające najwyższe współczesne wymagania.
 Stocznia "Północna " jest liderem w budowie okrętów średniego zasięgu (niszczyciele, korwety) dla marynarki wojennej.  Średnio-Newski Zakład Stoczniowy jest jedynym właścicielem w Rosji i na świecie unikalnej technologii do budowy monolitycznych kadłubów statków i całych statków z włókna szklanego (jednostek o długości do 80 m). Opanował produkcję trałowców oraz jednostek  pomocniczych. Stocznia Bałtycka specjalizuje się w budowie lodołamaczy do różnych celów oraz promów cargo i pasażerskich dla klientów rosyjskich i zagranicznych.

Ze względu na swoje wyjątkowe produkty Stocznia „Almaz”, produkująca statki desantowe i poduszkowe, a także szybkie łodzie i jachty, cieszy się szeroką popularnością w kraju i za granicą.
Wiele petersburskich przedsiębiorstw, dostarczających oddzielne jednostki i całe systemy kontroli uzbrojenia morskiego, systemy automatyki, armaturę okrętową, produkty elektryczne, jest współwykonawcami wszystkich głównych zamówień stoczniowych. Do ich grona należą m. In.: koncern „Aurora”, fabryka „Proletariacka”, koncern „Elektropribor”, koncern „Granit-Elektron” i inne.

Sukcesy produkcyjne petersburskich przedsiębiorstw stoczniowych są w dużym stopniu determinowane przez ich ścisłą współpracę z biurami projektowymi i placówkami naukowo-badawczymi w Petersburgu. Jako twórcy głównych rodzajów sprzętu marynarki wojennej, poszukiwanych przez kontrahentów krajowych i zagranicznych, przedsiębiorstwa te jednocześnie tworzą projekty cywilne, m.in. specjalistycznych jednostek dla poszukiwania i eksploatacji zasobów naturalnych, elektrowni różnego typu, itp.

PERSPEKTYWY

Petersburg, Newa, port i stocznie

Rosyjska „Strategia rozwoju przemysłu stoczniowego na okres do 2035 r.” prognozuje zapotrzebowanie na 38 morskich statków pasażerskich do 2030-2035 r.(statki pasażerskie i towarowo-pasażerskie). W tym, będące obecnie w budowie (do 2022r.) - 16 jednostek o nośności 13 tys. t., nowe statki - 22 jednostki o nośności 13 tys. t., oraz statki towarowo-osobowe - 4 jednostki o całkowitej nośności 46 tys. ton.

Wg Ministerstwa Przemysłu i Handlu Federacji Rosyjskiej, które opracowało strategię dla stoczni, rosyjska morska flota pasażerska posiada obecnie (dane z 1.01.2018) - 68 statków pasażerskich (w tym promy towarowe i pasażerskie). Do 2020 r. oczekuje się budowy 16 nowych statków pasażerskich i towarowo-pasażerskich. Prognozowany wzrost ruchu pasażerskiego wraz ze wzrostem popytu na rejsy wycieczkowe od turystów krajowych i zagranicznych, wymaga nowych statków do obsługi tras turystycznych.

Priorytetowym zadaniem dla rosyjskiego przemysłu stoczniowego, określonych w „Strategii” jest aktualizacja floty lodołamaczy. W latach 2015-2016 ukończono budowę trzech lodołamaczy o mocy 16 MW, w budowie jest kolejnych 8, o mocy od 6,8 ​​do 60 MW. Flota lodołamaczy Rosji zapewnia nieprzerwane funkcjonowanie Północnej Drogi Morskiej, wydobywanie i eksport węglowodorów z mórz arktycznych, całoroczną nawigację na dalekiej Północy, na Morzu Białym i Bałtyckim. 
Rosja, jako jedyna na świecie ma atomowe lodołamacze w swojej flocie. Oprócz sześciu lodołamaczy atomowych, z których, cztery są aktywne, Rosja ma ponad to 30 lodołamaczy o napędzie typu diesel-electric. 

Zdjęcia własne,

 11-14 maj 2018r, 

St.Petersburg

Petersburg, Nabrzeże Lejtnanta Szmidt nad Newą, Wyspa Wasilewska