Prywatny port zakładowy rosyjskiego oligarchy

W polskich mediach pokutuje dosyć fałszywy obraz rosyjskich oligarchów, na ogół z negatywnym wydźwiękiem, jako złodziei narodowego majątku Rosji lub podejrzanie wzbogacających się przyjaciół prezydenta Putina. Piszą o tym z reguły tzw. eksperci ds. Rosji lub politolodzy, którzy albo w Rosji nigdy nie byli, lub znają ją pobieżnie. 
Będąc we wrześniu tego roku na Bałtyckim Forum Transportowym w Kaliningradzie, w ramach indywidualnego press-tour do Rosji, miałam okazję naocznie przekonać się, jak rosyjski prywatny biznes inwestuje swoje pieniądze. Między medialnym obrazem z polskich mediów a rzeczywistością jest diametralna różnica.
Morskie porty Obwodu Kaliningradzkiego stanowią zintegrowany zespół portowy pod jednym zarządem zlokalizowany wzdłuż wschodniego brzegu Kaliningradzkiego Morskiego Kanału na Zalewie Kaliningradzkim (w polskiej części nazywanym Zalewem Wiślanym) od Bałtijska przez Swietłyj po Kaliningrad, będącym naturalnym ujściem Pregoły przez zalew do morza. W jego skład wchodzi ponad to - będący w budowie terminal pasażersko-towarowy dla cruisów, promów i statków ro-ro w miejscowości Pionierskij. Planowany jest też port głębokowodny w miejscowości Jantarnyj
W miejscowości Swietłyj, leżącej mniej więcej w połowie drogi między Kaliningradem a Bałtyjskiem, poza Kaliningradzkim Portem Rzecznym „OOO Port Swietłyj” - znajduje się tam niezamarzający port morski, zlokalizowany na odzyskanych obszarach położonych wzdłuż Kaliningradzkiego Kanału Morskiego. Jest on integralną częścią wielozakładowego kombinatu przetwórczego nasion oleistych Sodrużiestwo-Soja CJSC, należącego do Grupy Sodrużiestwo (w jęz. pol. - wspólnota).

Plan portu kombinatu rolno-przetworczego Sodrużiestwo-Soja CJSC, w Swietłyj

Port ma 9 stanowisk cumowniczych przy nabrzeżach o długości od 169 do 208 m, o łącznej długości 2,075 km. Jest w stanie jednocześnie obsłużyć 6 statków – masowców, drobnicowców i zbiornikowców do 55 tys. DWT każdy, przy dziennym obrocie ładunków do 70 tys. ton olejów roślinnych i zbóż. Przeładunki trwają nieprzerwanie całą dobę.
Specyfiką infrastruktury tego morskiego portu zakładowego jest indywidualne ukierunkowanie każdego nabrzeża dla jednego kierunku przeładunków towarów importowanych lub eksportowanych. Pozwala to na szybki i bez dodatkowych kosztów przeładunek znacznego wolumenu masy towarowej. Port jest wyposażony także w dźwig z ramieniem o wysięgu do 45 m.

Kombinat wraz z portem obsługiwany jest przez własnego przewoźnika kolejowego ze specjalistycznym taborem, przeznaczonym do transportu zboża i olejów roślinnych. W samym porcie jest odpowiednio wyposażony węzeł kolejowy, trzy lokomotywy spalinowe, konieczne do manewrów wewnątrz portowych. Przejęcie przez Sodrużiestwo prywatnego operatora logistycznego Balt-Trans wraz z jego taborem kolejowym w styczniu 2011r.usytuowało Sodrużiestwo na pozycji lidera logistycznego na rosyjskim rynku obrotu zbożem
Po raz pierwszy w Rosji, port ten został wyposażony w urządzenia do przeładunków utwardzonych tropikalnych olejów roślinnych. Baltic Port Company BV (spółka w 100 proc. Sodrużiestwa), zapewnia sprawne zarządzanie aktywami infrastruktury portowej, a flota pomocnicza (cztery holowniki z klasą lodową) - sprawne manewry portowe. Sodrużiestwo, poprzez kolejną swoją spółkę - Balt-Agro Maritime Agency LLC, zapewnia pełen zakres usług agencyjnych i spedycji, łącznie z czarterem statków w portach basenu Morza Bałtyckiego (Kaliningrad, Kłajpeda, Ryga) oraz w portach Morza Czarnego i Azowskiego.

Port w Swietłyj obsługuje wyłącznie kombinat przetwórczego Sodrużiestwo-Soja CJSC. Największy projekt inwestycyjny Grupy Sodrużiestwo, jakim był kombinat – zrealizowano w latach 2004–2007. Pierwszy ładunek śruty sojowej dla kombinatu dotarł do kaliningradzkiego portu w kwietniu 2007r.

Jesienią tego samego roku rozpoczął pracę w kombinacie zakład produkcji olejów roślinnych. Sukcesywnie zaczęły pracować kolejne zakłady produkcyjne. Latem 2008.r – kompleks zakładów produkcji płatków z białkiem roślinnych, wiosną 2009 r. – wypuszczono na rynek beztłuszczową mąkę sojową, latem tego samego roku rozpoczęto produkcję lecytyny.

Rozbudowujący się kombinat wymusił na kierownictwie Grupy Sodrużiestwo decyzję o budowie własnego portu przy kombinacie w Swietły, inwestycji wartej 430 mln USD. Obejmowała ona nie tylko obiekty portowe na głębokowodnych akwenach Kaliningradzkiego Kanału Morskiego, ale też zakład produkcji oleju sojowego. Do tego momentu Grupa spółek Sodruziestwo zainwestowała w Obwodzie kaliningradzkim od 2001r. - ponad 600 mln USD.
Wiosną 2011r., podczas uroczystości wmurowania kamienia węgielnego pod nowy port prezes zarządu Grupy Sodrużiestwo i jej właściciel Aleksandr Łucjenko stwierdził, że inwestycje w Obwodzie Kaliningradzkim podkreślają „zasadnicze podejście do rynku rosyjskiego, którego stan jest niezwykle ważny dla dobrej kondycji i dalszego rozwoju spółek Grupy”. Zapewnił, że inwestycja warta blisko pół miliarda dolarów, zapewni nowe zaplecze produkcyjne i logistyczne oraz nowe lokalizacje, które gwarantują Grupie rozszerzenie jej obecności w północnej, środkowej i wschodniej Europie.
Pierwotny plan budowy portu obejmował trzy miejsca postojowe dla statków do 50 tys. DWT, oraz nowy węzeł kolejowy o przepustowości ładunkowej 5 mln ton rocznie, dodatkowe magazyny do przechowywania 160 tys. ton ziarna, 184 tys. ton suchych ładunków masowych i 30 tys. ton olejów roślinnych. W trakcie realizacji projektu rozszerzono zakres usług portowych i zwiększono ilość stanowisk cumowniczych.

Obecnie grupa spółek Sodrużiestwo jest największym przetwórcą zbóż i nasion oleistych w WNP i Europie, posiada zakłady produkcji olejów roślinnych i innych produktów z nasion oleistych.
Po za kombinatem nieopodal Kaliningradu, ma też m.in. kombinat przetwórczy w Białorusi, największy w tym kraju. Oprócz portu w Swietłyj, Sudrożiestwo, które z powodzeniem wykorzystuje transport morski, posiada także terminal Rybflotprom LLC w morskim porcie handlowym w Kaliningradzie w nabrzeżem i magazynami oraz cztery terminale rzeczne w Paragwaju w:
1. W San Antonio, ok. 20 km od stolicy kraju. Terminal o powierzchni 14 ha z pełną suprastrukturą posiada 6 magazynów zmechanizowanych na zboże o łącznej pojem. 210,5 tys. ton i 11 silosów na zboże o łącznej pojemności 48,5 tys. ton, nabrzeże dla barek z trzem miejscami postojowymi o wydajności dziennej – 19,2 tys. ton, 6 punktów rozładunków dla samochodów, dla 600 ciężarówek dziennie oraz parking o pow. 5,4 ha.
2. W Paredon nad rzeką Parana w prowincji Itapua. Jednorazowa pojemność terminalu, który zajmuje 5 ha i posiada wymaganą suprastrukturę, wynosi 58 tys. ton. Terminal posiada nabrzeże z jednym miejscem cumowniczym dla barek, o wydajności 9,5 tys. ton dziennie, zmechanizowany magazyn o pojem. 35 tys. ton, 4 silosy płaskodenne o łącznej pojemności 23 tys. ton, dwa punkty rozładunku samochodów dla 200 ciężarówek dziennie, parking dla 80 samochodów ciężarowych.
3. Na obrzeżach Concepcion, nad brzegiem rzeki Paragwaj. Terminal został zbudowany w 2009r. zajmuje powierzchnię 25 ha. Posiada jedno miejsce postojowe dla zestawu barek o wydajności 7,5 tys. ton dziennie i magazyn do przechowywania ziarna (52,5 tys. t.), punkt rozładunku samochodów dla 100 ciężarówek dziennie i parking na 50 ciężarówek.
4. Rosario – terminal, o pow. 12,3 ha, zbudowany w 2011r. , znajduje się południowej części miasta San Rosario, w prowincji San Pedro, na lewym brzegu rzeki Paragwaj. Posiada nabrzeże załadunkowe z jednym miejscem postojowym dla zestawu barek, 7 silosów o łącznej pojemności 41,5 tys. ton., punkt rozładunku samochodów dla 100 ciężarówek dziennie, parking na 80 samochodów ciężarowych.
Wszystkie te terminale mają wagi kontrolne dla pojazdów, laboratoria, budynki administracyjne. Firma posiada także - infrastrukturę magazynową w Brazylii, trzy centra agro-logistyczne, dwa w Rosji, jedno na Ukrainie.

Widok na port zakładowy w Świetłyj, 12.09.2019

Grupa Sodrużiestwo jest rosyjskim biznesem rodzinnym, w 90%, należy do Natalii i Aleksandra Łucienków a 10% jest w rękach japońskiego tradera Mitsui & Co, który wszedł do kapitału spółki w 2012 r. Siedziba firmy, poprzednio zlokalizowana w mieście Swietłyj w Obwodzie Kaliningradzkim, od kilku lat znajduje się w Luksemburgu, ze względu na działalność, która od dawna ma charakter międzynarodowy.
W lutym 2016 r. firma utworzyła spółkę zależną w Turcji a w grudnia 2018 r. przejęła aktywa tureckiej spółki „Altinyag”. Posiada 32 oddziały w dziewięciu krajach, w tym w Rosji, Danii, Brazylii, Stanach Zjednoczonych i wielu krajach Europy Wschodnie.
Firmy Grupy Sodrużiestwo zajmują się przetwarzaniem soi i rzepaku, produkcją mączki rybnej i mieszanki białek zwierzęcych, importem glutenu kukurydzianego i lizyny oraz dystrybucją wytwarzanych produktów. Są też największym przedsiębiorcą w Obwodzie Kaliningradzkim. Sodrużiestwo zainwestowało do końca 2018r. w gospodarkę obwodu ponad 1,2 miliarda dolarów.
W spółkach Sodrużiestwa, w Rosji i zagranicą, pracuje bliski 1,5 tys. ludzi.
Aleksandr Łucjenko dwukrotnie został wpisany na globalną listę Forbesa (w 2013r. i 2015r.), w 2017r. Forbes oszacował jego fortunę na 800 milionów dolarów.

Wielozakładowy kombinat przetwórczy nasion oleistych Sodrużiestwo-Soja CJSC, należącego do Grupy Sodrużiestwo, Swietłyj, (Obwód Kaliningradzki). Kombinat zwiedzałam 12.09.2019r w ramach 11. Bałtyckiego Forum Transportowego w Kaliningradzie

__________________________

Artykuł ukazał się drukiem w dwutygodniku "Namiary na morze i handel", Nr 22/2019 (Listopad), str.19.
Przedruk artykułu:  tygodnik „Myśl Polska”, nr 49-50, 1-8 grudnia 2019, str. 9.