Rok Teatru w Rosji

Ogłoszenie Roku Teatru w Rosji, Jarosław, 14.12.2018r.

Przyszły  rok w Rosji będzie przebiegał pod znakiem teatru. Dzisiaj w Jarosławiu, w Teatrze Dramatycznym im. Fiodora G. Wołkowa jego obchody zainaugurował prezydent Władimir Putin.

Dlaczego akurat w Jarosławiu?  Dlatego, jak wyjaśnił rosyjski prezydent, że „tutaj narodził się teatr rosyjski, teatr dramatyczny, dostępny dla szerokiej publiczności”. Przypomniał, że na świecie narodziny teatru datuje się na 534 rok przed naszą erą, a „w naszym kraju”, przypominał dalej, „w pełnej formie powstał w XVIII w”.

„Jak wiecie, uwielbiamy rozmawiać i często rozmawiamy”, przyznał Putin, co jest prawdą, sama tego doświadczałam będąc w Rosji i doświadczam nadal, oglądając m.in. rosyjskie programy publicystyczne.

„Jest takie cudowne powiedzenie”, mówił dalej rosyjski przywódca, „w Rosji lubią polegiwać, ale za to szybko jeździć”.  I tak było mniej więcej z rosyjskim teatrem, zdaniem Władimira Putina. „Początkowo rozwijał się po prostu, jako prywatna działalność w różnych rezydencjach, wśród ludzi kochających sztukę i teatr. Ale w 1750 r. narodził się tu nasz profesjonalny teatr. W 1752 r. trupa teatralna przeniosła się do Petersburga, a w 1756 r. Elżbieta Pietrowna (caryca Elżbieta) zdecydowała się na stworzenie pierwszego, w zasadzie ogólnopaństwowego teatru dla ogółu społeczeństwa. Był to oczywiście niesamowity bodziec do rozwoju wydarzeń teatralnych, nie tylko w naszym kraju, jak się okazało, ale na całym świecie”, przypominał z dumą i przytoczył kolejne rosyjskie porzekadło, które jest cechą narodową Rosjan: „długo kulbaczą (konie), ale szybko jadą”, co miało swój wpływ na rozwój rosyjskiej sztuki teatralnej, „...nasz teatr, bez przesady, stał się wiodącym na świecie. Teatr w szerokim tego słowa znaczeniu. (...). Mamy wspaniałe szkoły, powstające w Rosji wraz z rozwojem teatru przez cały czas - w Imperium Rosyjskim, później w Związku Radzieckim, a obecnie w Federacji Rosyjskiej. Mamy największą liczbę teatrów państwowych w porównaniu z jakiegokolwiek innym krajem na świecie, największe. I to, oczywiście, nasza ogromna zaleta”. Nie dodał ,że te teatry mają swoją wierną wielomilionową widownię i że Rosja dba, by rosły przyszłe pokolenia teatromanów.

" Teatr to wyjątkowa sztuka"

Dla rosyjskiego prezydenta - „teatr to wyjątkowa sztuka”. Jest w nim wszystko: taniec, śpiew i gra aktorów. „To niesamowite, jak wpływa on na sztukę ludzi. Jest wieloaspektowy. A ta wieloaspektowa sztuka jest perfekcyjnie opanowana przez naszych mistrzów, naszych artystów, reżyserów i reżyserów”.

Możemy, zatem spodziewać się wielu spektakularnych wydarzeń teatralnych w Rosji i rosyjskich spektakli teatralnych - na świecie. 
A ponieważ jestem wielbicielką rosyjskich teatrów operowych i baletowych, a także sztuk rosyjskich dramaturgów – moje kulturalne apetyty będą miały w przyszłym roku znakomitą pożywkę.

Teatr Dramatyczny im. F. Wołkowa w Jarosławiu

Rosyjski Państwowy Akademicki Teatr Dramatyczny im. F. Wołkowa, zwany potocznie „Wołkowskim” jest najstarszym teatrem dramatycznym w Rosji. Kompleks budynków teatralnych znajduje się w centrum Jarosławia. Dyrektorem artystycznym, od 2011 – jest Honorowy Artysta Rosji - Jewgienij Marczelii (Marcelli) .

Jak głosi legenda, dwa i pół wieku temu, syn kupca - Fiedor Grigorewicz Wołkow z Jarosławia, wraz z braćmi i przyjaciółmi, w składziku skór kupca Stefana Paluszkina zaczął organizować przedstawienia teatralne. Premiera pierwszego spektaklu odbyła się 10 lipca 1750 r. Młodzi wystawili „Esterę” Jeana Racine’a, przetłumaczoną na język rosyjski przez samego Wołkowa.

Specjalny budynek teatralny - tzw. „teatralna horomina”, został otwarty w Jarosławiu nad brzegiem Wołgi 7 stycznia 1751 r. - spektaklem tragedii A.P. Sumarakowa „Horiew”. Zbudowano dekoracje, uszyto kostiumy, powstał stały repertuar teatru. 

O trupie teatralnej młodych jarosławian dowiedziała się caryca Elżbieta Pietrowna i wezwała ją do Petersburga w 1752r. specjalnym dekretem. Założyciel teatru już do Jarosławia nie wrócił.

W Rosji w tym czasie było sporo trup teatralnych, przede wszystkim zagranicznych, dzieci uczestniczyły w szkolnych przedstawieniach.

Tym niemniej, teatr jarosławski został uznany za pierwszy, zawodowy teatr publiczny. Wszystkie sztuki przez niego wystawiane były prezentowane w języku rosyjskim i grane przez Rosjan. Przedstawienia były ogólnie dostępne i biletowane, w przeciwieństwie do spektakli szkolnych, pałacowych czy dworskich. Trupa aktorska występowała zawodowo, pobierając honoraria a aktorstwo stało się dla jej uczestników – zawodem. Teatr miał swoje budynki, zarząd, stały repertuar, ustalone ceny biletów, dostępne każdemu. Kiedy wyjeżdżał do Petersburga na wezwanie imperatorowej Elżbiety, kostiumy wieziono w 19 podwodach.

Teatr Dramatyczny im. F. Wołkowa w Jarosławiu

Obecny budynek teatralny pochodzi z początku XX w. W 1909 r. ogłoszono konkurs architektoniczny na nową siedzibę teatru w Jarosławiu. Wygrał go architekt Nikolaj Spirin projektem o nazwie „Танцующие в круге” (Tańcowanie w kręgu), z budynkiem zaprojektowanym na wzór pawilonu znajdującego się w Kuzminkach, dzieła szwajcarskiego architekta, pracującego w Moskwie - Domenico Giraldi’ego. Budynek został wybudowany w 1911 r. W tym samym roku teatr otrzymał imię Fiodora G. Wołowa. Siedem lat później  został skomunalizowany.

W czasach radzieckich "Wołkowskij" zyskał sławę jednego z najlepszych teatrów na prowincji. Rozkwitł w latach 60. I 70. ub. wieku pod kierownictwem wybitnego reżysera Firsa Jefimowicza Sziszigina. Na jego scenie występowali najsłynniejsi aktorzy i reżyserzy radzieccy. 
W 250-lecie teatru (2000r.), otrzymał on status placówki federalnej.

Duża Scena w "Wołkowskim"

„Wołkowskij” zatrudnia obecnie ponad 200 pracowników, z czego 55 osób stanowi zespół aktorski. Posiada dwie sceny  – główną, z widownią  na 931 miejsc i kameralną – na 120 miejsc. 
W stałym repertuarze znajduje się 29 sztuk.

Teatr po zmianie kierownictwa (od 2008r. dyr. artystycznym był Borys Miezdricz, a od czerwca 2009r głównym reżyserem – Siergiej Puskiepalis) - ze statusu najstarszej sceny Rosji, przeobraża się w teatr ze współczesnym repertuarem dramatycznym, przygotowanym przez młodych reżyserów.  

Widownia Dużej Sceny w "Wołkowskim"

Poza corocznym, jesiennym Festiwalem Wołkowskiego, którego mottem od 2009r jest „Dramaturgia rosyjska na językach”, od tego samego roku odbywa się także (na wiosnę) Młodzieżowy Festiwal Teatralny „Przyszłość teatralnej Rosji”, oddający scenę we władanie młodych aktorów i reżyserów – studentów uczelni teatralnych.

Teatr przeszedł niedawno remont, jego największym utrapieniem jest posadowienie budynku w dawnym korycie zakopanej rzeczki Nietieczi, co negatywnie wpływa na jego stan.