Zbożowy trend

GOSPODARKA MORSKA - PORTY

Śruta sojowa w magazynie Bulk Cargo

Porty Pomorza Zachodniego systematycznie inwestują w poprawę warunków obrotu zbożami i paszami. Powstają nowe magazyny i terminale zbożowe spełniające europejskie wymogi do obsługi tego dosyć wrażliwego ładunku. 

We wrześniu 2010 r spółka „Elewator Ewa” w szczecińskim porcie zbudowała i uruchomiła magazyn na nabrzeżu Słowackim do składowania śruty sojowej, rzepakowej oraz zbóż. Dla potrzeb spółki , która obsługuje koncern Glencore AG  pracują obecnie  - stary, przedwojenny elewator „Ewa” (o pojemności 55 tys. t)  i nowy magazyn ( pojemność 45 tys. t).

Natomiast jeden z największych przetwórców zbóż i roślin oleistych, Grupa Bunge, dysponuje od 2011 r. w świnoujskim porcie nowym magazynowo-przeładunkowym terminalem zbożowym o pojemności 50 tys. t. Może obsługiwać  statki klasy supremax i panamax, zdolność rozładunku wynosi 10 tys. t. na dobę, załadunkowa – 500 t. na godzinę.  

Nowy magazyn Bulk Cargo w porcie szczecińskim

Na początku kwietnia tego roku, do grona inwestorów portowych, zainteresowanych na poprawą przeładunków i magazynowania zbóż dołączył szczeciński przeładowca Bulk Cargo-Port Szczecin. Na miejscu, gdzie ćwierć wieku temu, przy nabrzeżu Katowickim  był portowy tartak, wybudowano nowoczesnym  magazyn zbożowo-paszowy, który jednorazowo może pomieścić 10 tys. ton  sypkich ładunków. Magazyn postawiono w kilka miesięcy, kosztował ok. 1 mln euro  i został całkowicie sfinansowany z środków finansowych spółki. Generalnym wykonawcą była szczecińska spółka Multi Projekt.

- Odczuwaliśmy mocno deficyt powierzchni składowej – zwraca uwagę wiceprezes Bulk Cargo, Wojciech Pysiak. – Teraz jesteśmy w stanie obsługiwać tak duże statki, jakie przyjmują typowe elewatory­ - dodaje prezes Bulk Cargo Bogusław Trzciński. - Mamy ok. 4 ha pod dachem, przy tym nowym magazynie, możemy na raz przeładować 20 tys. śruty, cały statek. Jak zaznaczają obaj prezesi, w Bulk Cargo nadal brakuje  wolnej powierzchni pod dachem na dłuższe magazynowanie zbóż i pasz.

Wojciech Pysiak

- Konkurencja jest dosyć duża, - przyznaje wiceprezes Wojciech Pysiak, - sąsiedni Rostock w ub. roku przeładował ok. 3 mln zbóż i pasz. W znacznej części było to polskie zboże! Rostok może jednorazowo przeładować 350 tys. ton tego ładunku – podkreśla. 

Podczas otwarcia nowego magazynu Bulk Cargo, wiceprezydent Szczecina, Piotr Mync, zwrócił uwagę, że przeładunki zboża i pasz w portach zachodniopomorskich wykazują systematyczna tendencje wzrostową. .– W ubiegłym ich udział w całym obrocie portowym wynosił 12 %,  co w porównaniu z 2012 r. stanowi wzrost o 6 %.

Faktem jest, że włączenie Polski do jednolitego rynku unijnego zwiększyło handel polskim zbożem  i jego przetworami. 

Jak informuje Agencja Rozwoju Rolnictwa, w latach 2009 -2012 eksport polskiego ziarna zbóż wahał się od 1,5 mln t. do 3,1 mln t. Średnio wynosi w granicach 1,9 mln t - 2,7 mln t. rocznie, łącznie z produktami przetwórstwa zbożowego (w przeliczeniu na ekwiwalent zbożowy).

Przez zagranicznych kontrahentów najchętniej jest kupowana polska pszenica, ok. 51% eksportowanych zbóż w latach 2008 -2012. Spadł natomiast w tym samym czasie eksport żyta (wynosi obecnie ok. 15% eksportowanych zbóż) i jęczmienia ( 7%), wzrósł natomiast eksport polskiej kukurydzy (obecnie 19% eksportu zbóż), przede wszystkim do Niemiec, Holandii i Danii.

Jęczmień eksportujemy do Niemiec i Holandii.  Pszenicę natomiast eksportujemy przede wszystkim do Hiszpanii i Niemiec oraz Afryki (Algieria i Egipt). Żyto trafia do krajów UE (Niemiec, Holandii i Finlandii). Mąka pszenna i żytnia trafią z Polski do Niemiec i Wlk. Brytanii, kasze i grysiki – do Niemiec, Czech i na Białoruś,  gluten i słód – do USA (gluten), RFN i Wlk. Brytanii (słód). Polskie pieczywo i ciasteczka trafiają do Niemiec, Czech i na Węgry. Płatki zbożowe i ziarno przetworzone eksportujemy do RFN, Wlk. Brytanii, Rosji i Turcji. Makarony do Czech, Wlk. Brytanii, na Słowacje i do USA. 

Część tego eksportu obsługuje transport morski, głównie do USA, Holandii, Danii, Finlandii i Wielkiej Brytanii.

Polskie zboża, w 61% przeznaczane są na pasze dla zwierząt gospodarskich (ok. 17 mln t rocznie), z czego aż 80%  jest zużywana w gospodarstwach rolnych. Ponieważ rośnie popyt na przemysłowe mieszanki paszowe, zużycie zboża w gospodarstwach powoli maleje, natomiast wzrasta rodzima produkcja pasz. 

W Polsce przemysł paszowy zużywa ok. 3,5 mln zboża, co wiąże się także z koniecznością importu do Polski komponentów paszowych jak np. śruta sojowa i podobne.

Pobyt na ziarno przeznaczane do celów konsumpcyjnych w Polsce maleje (średnio w ostatnich latach wynosi 5,8 mln t. Rośnie natomiast wzrost przerobu zbóż w przemyśle browarniczym. Po akcesji Polski do UE zużycie zbóż w gorzelnictwie zwiększyło się ponad trzykrotnie (o 1,3 – 1,4 mln t. rocznie), polskie wódki zbożowe są chętnie eksportowane z Polski na rynek unijny. 

Polska zajmuje w Europie 2. miejsce po Francji pod względem upraw zbóż i 3. miejsce pod względem zbiorów (po Francji i RFN). Produkuje przeciętnie od 27 mln t. (2011) do 29,8 mln t (2009 r.) zboża rocznie, przy czym krajowe zużycie  wynosi 27-28 mln t. i ma tendencję spadkową. 

PHZ - zboża i przetwory zbożowe ( w tys. ton)
	2009	2010	2011	2012
Ziarno
Eksport Import Saldo	3140 1167 1973	2057 1175 882	1531 1618 - 87	2892 1524 1372
Produkty ze zbożowego  przemysłu przetwórczego (mąki, kasze, śruty)
Eksport Import Saldo	239 562 - 328	254 635 - 381	312 586 - 274	330 562 - 232
Zbożowa produkcja wysoko przetworzona (pieczywo, ciastka, makarony)
Eksport Import Saldo	318 174 144	352 179 173	386 193 193	402 207 195

Dane wg  ARR: „Rynek zbóż w Polsce”, listopad 2013 r. Warszawa 

Krajowy rynek producentów zbóż i eksport zbóż oraz przetworów zbożowych, a także rozwój przemysłu paszowego i wzrost importu dla niego komponentów paszowych, wymuszają m.in. na portowcach przedsięwzięcia inwestycyjne związane z magazynowaniem i dystrybucja tego asortymentu ładunków. 

Uroczystość otwarcia nowej hali magazynowej -od lewej: Wojciech. Pysiak, Piotr Mync i Bogusław Trzciński

Porty są związane z określonymi dystrybutorami ładunków zbożowych i paszowych. - Dla nas najlepszy jest konkretny partner, gestor ładunku  i długoletnia, stabilna  współpraca – przyznaje prezes Pysiak. - Pozwala nam to na racjonalne zaplanowanie inwestycji 

Nieuregulowane przepisy prawne dot. wieczystego użytkowania gruntów portowych  i różna ich interpretacja powodują , że portowcy mają ograniczone możliwości w tym względzie.

Wojciech Pysiak zwrócił uwagę, że przeładowcy tracą z powodu dziesięć razy wyższego niż w portach Trójmiasta oprocentowania opłat z tytułu użytkowania wieczystego nieruchomości. – Gdyby stawka była taka sama jak w Gdańsku i Gdyni, otwieralibyśmy dziś trzeci taki obiekt – stwierdził. 

Opublikowano::

Dwutygodnik 

"Namiary na morze i handel"

Nr.08/14 kwiecień, str. 15