To już pewien rytuał. Władimir Putin, co roku świętuje Boże Narodzenie i jego wigilię w innej świątyni. Czasem wraca do swoich korzeni i cerkwi Petersburga, czasem w rejony Nowogrodu Wielkiego. Przeważnie wybiera świątynię zabytkową, znacząca dla historii i kultury swego kraju.
Dzięki temu zwyczajowi prezydenta Putina, mam szansę na poznawanie nowych sakralnych zabytków Rosji, ich historii, wspaniałej architektury i sztuki. Ale i też przebiegu ich renowacji, przywracaniu im dawnej świetności przez rosyjskie władze. Nie wiem, czy kiedykolwiek miałabym okazję zobaczyć to wszystko naocznie, osobiście. Pewnie nie...
 |
| Cerkiew św Mikołaja z XIII w. na wysepce Lipno, 6.01.2021 |
W wigilię tegorocznego prawosławnego Bożego Narodzenia, rosyjski prezydent wybrał się w rejony Wielkiego Nowogrodu i uczestniczył w świątecznej liturgii w niewielkiej zabytkowej cerkiewce św. Mikołaja Cudotwórcy.
Świątynia znajduje się na bezludnej wyspie Lipno, leżącej na wschodzie jeziora Ilmień, a właściwie nieopodal brzegu rzeki Płotnica w delcie rzeki Msty, jakieś osiem/dziewięć kilometrów od Wielkiego Nowogrodu. Świątynia stoi na niewielkim wzniesieniu, z dala od osad i otoczona ze wszystkich stron wodą.
Na wyspę Władimir Putin dojechał po lodzie specjalnym pojazdem – poduszkowcem
 |
| Władimir Putin podczas liturgii wigilijnej Bożego Narodzenia, Lipno, 6/7.01,2021 |
Cerkiewka została zbudowana w latach 1292 -1294 przez arcybiskupa Klemensa w miejscu znalezienia na początku XII w. cudownej ikony św. Mikołaja z Myry. Według legendy, ikona została tam odnaleziona w 1113 r., była namalowana na okrągłym podłożu. Legenda głosi, że dzięki tej ikonie, która dotarła tu z Kijowa, został uzdrowiony książę nowogrodzki Mścisław Władimirowicz.
Prawdopodobnie dla upamiętnienia tego wydarzenia, wkrótce po 1113 r. został na wysepce założony klasztor i zbudowana drewniana świątynia. Dokładnych danych o tym nie ma, w kronikach podaje się tylko, że cerkiewka została zbudowana przy klasztorze. Dopiero potem, pod koniec XIII w., na jej miejscu powstała świątynia murowana.
Prawdopodobnie lipnowski monastyr był jednym z 24 podmiejskich klasztorów spalonych przez Nowogród, gdy zbliżały się do miasta wojska Dmitrija Dońskiego, w 1386 r.
Cerkiewka należy do typu małych, sześciennych świątyń z krzyżową kopułą, jedną apsydą, z czterema filarami. Konstrukcyjne rozwiązanie budowli jest tradycyjne, ale ma swoje własne cechy. Cztery potężne filary wspierają łuki nośne, na których spoczywa lekki „bęben” z „żaglami”. Do chórów i pomieszczeń wchodziło się po drewnianej otwartej klatce schodowej w południowo-zachodnim narożniku. Nad zachodnim wejściem do świątyni znajduje się nisza, w której wcześniej były freski.
We wnętrzu zachowały się fragmenty malarstwa ściennego, które budzą szczególne zainteresowanie, ponieważ jest to jedyny zachowany zespół ścienny rosyjskiej sztuki monumentalnej z XIII wieku. Freski charakteryzują się prostym i surowym rysunkiem, bardzo powściągliwym. Wyróżnia je wyrazistość i spójność koncepcji, choć przedstawione są w sposób zwięzły i w sposób nader umiarkowany.
Wkrótce, po zakończeniu prac kamiennych, świątynia została przyozdobiona freskami nie tylko wewnątrz, ale i na zewnątrz budynku. Jeszcze w latach 50. XIX wieku G. Filimonow odnotował fragmenty malarstwa zewnętrznego na ścianie wschodniej, między filarami a absydą - przedstawiające postaci Matki Boskiej i Zbawiciela, wykonane w formie ikon i chronione daszkami.
Świątynia zbudowana jest na planie kwadratu. Pierwotnie ściany zewnętrzne nie były otynkowane, są zbudowane z łupków i wapienia w różnych rozmiarach i odcieniach. Łuki nad oknami były budowane z cegły ciemnego koloru, co było swoistą architektoniczną innowacją w tamtych czasach. Obecnie cerkiewka jest otynkowana.
W niektórych elementach zabytkowej świątyni, badacze doszukują się śladów romańskiej (lub przejściowej romańsko-gotyckiej) architektury Liwonii. Cerkiewka posiada kilka małych nisz z kamiennymi krzyżami.
To najstarsza zachowana świątynia w Rosji zbudowana po inwazji tatarsko-mongolskiej. Pierwsza, jaką zbudowano. Zabytek jest rzadkim i ciekawym przykładem małej świątyni z końca XIII w. Ma ogromne znaczenie dla historii architektury rosyjskiej.
Przez wieki, świątynia wraz z klasztorem przechodziła burzliwe dzieje.
W połowie XIX w. cerkiewka była w złym stanie, prawie nigdy nie była używana. Po Rewolucji Październikowej cerkiew została zamknięta. W późniejszych czasach radzieckich świątynia nie była użytkowana ze względu na swoje oddalenie od ludzkich osiedli i miasta, bez należytej opieki i staranności stopniowo popadała w ruinę.
Podczas II wojny światowej, cerkiew została poważnie uszkodzona. Przedsionek zachodni z dzwonnicą, ściana południowa, filar południowo-zachodni i górna część ściany północnej uległy całkowitemu zniszczeniu. Zniszczeniu uległy narożne partie ściany zachodniej oraz zwieńczenie narożnika południowo-wschodniego. Ogromna szczelina przelotowa w północno-zachodnim narożniku przerwała połączenie między murem północnym i zachodnim. Łuki nośne od południa i zachodu z przyległymi sklepieniami straciły stabilność. Runęło sklepienie południowo-zachodnie, runęła kopuła. Wojnę przetrzymało tylko 65% murów, zabytek był w ruinie.
Władze radzieckie przystąpiły zaraz po wojnie do ratowania zabytku. W 1945 roku zakończono prace nad freskami. W latach 1954-1956 przeprowadzono całkowitą renowację cerkiewki. Prace restauratorskie były prowadzone w niej kilkakrotnie, ostatnie w latach 2017–2019.
Obecnie zabytek został przywrócony do pierwotnej formy. Słynna ikona świątyni – Mikołaja na Lipnie znajduje się w Nowogrodzkim Muzeum-Rezerwacie.
Wyspa Lipno otrzymała status obszaru chronionego, a cerkiewka została wpisana w rejestr obiektów światowego dziedzictwa UNESCO.
Jest też często ujmowana w programach wycieczek turystycznych.
Podczas tegorocznej wizyty na wyspie Lipno, Władimir Putin przekazał na rzecz świątyni ikonę „Pana Wszechmogącego”. Została ona wykonana współcześnie, malowana temperami w tradycji XIX-wiecznego malowania ikon w stylu „Mstry”. Koperta ze złoconą ramą i oprawą została wykonana w warsztatach Bractwa Świętej Trójcy w mieście Szigry.
 |
| Widok cerkiewki na Lipnie, przed rewaloryzacją w latach 2017-2019 |
To nie pierwsza wizyta Władimira Putina w cerkiewce na Lipnie. Był w niej kilka lat temu,10 września 2016 r. razem z Dmitrijem Miedwiediewem. W jej efekcie, na podstawie pisma Ministerstwa Kultury FR z 16.09.2016 (nr 3682-10.1-4) została wyodrębniona federalna, docelowa dotacja na opracowanie dokumentacji projektowo-kosztorysowej potrzebnej do renowacji tego zabytku. W grudniu 2016 r. został wykonany projekt renowacji, a zgodę na jej przeprowadzenie wydano w 2017 roku.
O cerkiewce na bezludnej wysepce przypomniano prezydentowi Putinowi ponownie podczas jego wizyty w Nowogrodzie Wielkim w styczniu 2017r., gdzie spędzał Boże Narodzenie i uczestniczył w wigilijnej liturgii w odrestaurowanej katedralnej cerkwi św. Jerzego, jednej z najstarszych w mieście. Ówczesny gubernator obwodu nowogrodzkiego, Siegiej Mitin, który oprowadził prezydenta po świątyni, przypomniał, że w XX w., podobnie jak wiele innych budynków sakralnych na ziemi nowogrodzkiej, została zdewastowana i splądrowana. W szczególności zwrócił uwagę na fakt, że freski zdobiące wcześniej cerkiew katedralną św. Jerzego trzeba było zbierać dosłownie kawałek po kawałku, a restauracją malowideł zajmowali się lokalni nowogrodzcy mistrzowie.
W tym nabożeństwie bożonarodzeniowym wzięli również udział rybacy, z którymi Władimir Putin spotkał się jesienią 2016 r. nad jeziorem Ilmień, i to oni ponownie wspomnieli o zabytkowej cerkiewce na wysepce Lipno. ym razem prezydent obiecał przeznaczyć kolejne 90 mln rubli, niezbędnych na odbudowę cerkiewki. — Przyglądniemy się sprawie, myślę, że znajdziemy środki na jej renowację - powiedział wtedy rybakom.
I słowa dotrzymał. Teraz, w styczniu 2021r. miał okazję zobaczyć jak te pieniądze zostały spożytkowane. Rosyjski prezydent przekazał również Rosjanom życzenia z okazji świąt, mówiąc m.in.:
„ Serdecznie pozdrawiam z okazji świąt Bożego Narodzenia. To wspaniałe święto. Oświetla świat światłem dobroci i miłości, daje radość i nadzieję milionom ludzi i zwraca ich ku trwałym wartościom duchowym. Istotne jest, aby Rosyjska Cerkiew Prawosławna i inne wyznania chrześcijańskie niestrudzenie zwracały uwagę na kwestie zdrowia moralnego społeczeństwa, wzmacniania instytucji rodziny, wychowywania młodego pokolenia, szczerze dbając o utrzymanie dialogu międzyetnicznego i międzyreligijnego.
Ta duża, wieloaspektowa praca zasługuje na największy szacunek.
Życzę
prawosławnym chrześcijanom, wszystkim, którzy obchodzą święto Narodzenia
Chrystusa, sukcesów, pomyślności, spełnienia pragnień.”
- Dzisiaj jest święto Bożego Narodzenia, chciałoby się mieć nadzieję na najlepsze. Czy jakoś, tak dla siebie, odpowie Pan na pytanie, dlaczego takie zdarzenia – nieproste, trudne - w ogóle występują? Może z religijnego punktu widzenia, z filozoficznego, – dodał.
Władimir Putin odpowiedział, że „to pytanie, z religijnego punktu widzenia należałby skierować do batiuszki, duchownego. Oni odpowiedzą pełniej i szerzej”.
- Mogę tylko odpowiedzieć, jako świecki człowiek, – mówił dalej Putin. - Miłość Pana (Boga) ku człowiekowi nie polega na tym, że spełnia wszystkie nasze prośby i życzenia. Ale na tym, że pozwala nam modlić się do Niego za siebie i za nas z nadzieją na lepsze jutro. I ta nadzieja, a czasem oczekiwanie na cud, jest właśnie tą gwiazdą, która oświetla naszą ścieżkę życia i wspiera nas w najtrudniejszych jej etapach.
Tekst rozmowy z dziennikarzem,
pod linkiem: http://kremlin.ru/events/president/transcripts/64869
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz