Jubileusze miast portowych – Szczecina i Władywostoku cz.1

Praktycznie w tym samym czasie, dwa duże nadmorskie miasta portowe w Polsce i w Rosji obchodzą swoje urodziny. Polski Szczecin świętuje 70-lecie przejęcia władzy nad miastem przez Polaków po II wojnie światowej, rosyjski Władywostok – 155-lecie założenia. Dla szczecinian ważną datą jest 5 lipca 1945r, dla mieszkańców Władywostoku – 2 lipca (20 czerwca) 1860r.
Dla obu miast ten tydzień jest tygodniem jubileuszowym, w którym kulminacja rocznicowych uroczystości przypada w nadchodzący weekend.

Chociaż oba miasta są położone na krańcach równoleżników Dalekiego Wschodu i północnej części Europy środkowowschodniej, dzielą je tysiące kilometrów linii kolejowych, to mają wiele punktów stycznych. Oba - żyją z morza i gospodarki morskiej, oba miasta kształcą kadry morskie, w obu miastach mają swoje siedziby rodzimi armatorzy morscy, nb najwięksi w swoich krajach, w obu są obiekty budowlane, które budzą zachwyt na całym świecie.

Do niedawna z pochylni szczecińskiej stoczni spływały kontenerowce dla rosyjskiego armatora z Władywostoku - FESCO.

Historyczne korzenie

SZCZECIN

Szczecin, Wały Chrobrego

Historycznie starszy jest Szczecin. Już w VII-VI wieku p.n.e. istniała na tym terenie osada z czasów kultury łużyckiej. Niewykluczone, że historia zasiedlenia tego miejsca sięga prawie 2 tys. lat. Najstarsza osada grodowa w Szczecinie ma metrykę plemienną sięgającą końca VIII w. W IX w zbudowany tu został przez północno-zachodnich Słowian gród otoczony fosą, u którego podnóża rozwinęła się osada handlowo-rybacka. W 1181r. miasto wraz z Pomorzem Zachodnim stało się lennikiem cesarza i weszło w skład Świętego Cesarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckiego.

Prawa miejskie Szczecin otrzymał w 1243r. z rąk księcia Barnim I. W XIII wieku Szczecin stał się miastem hanzeatyckim. W 1474r. władzę w mieście objął książę Bogusław X, który w 1478r. zjednoczył Pomorze Zachodnie, a 1491r. ustanowił Szczecin jego stolicą.

Księstwem władali słowiańscy książęta z rodu Gryfitów linii szczecińskiej, wołowskiej i słupskiej, którzy stopniowo ulegali germanizacji, w dobie Reformacji przyjęli luteranizm. Przez blisko pół millenium Szczecin był stolicą samodzielnego, suwerennego państwa.

Oczywiście rozwój miasta był związany także z rozwojem jego portu i handlu korzystającego z transportu wodnego.

Burzliwe dzieje Pomorza Zachodniego, sprawiły, że miasto przez wieki, do 1945r. pozostawało w rękach niemieckich. 26 kwietnia 1945r. Armia Czerwona zdobyła Szczecin. Na mocy Układów Jałtańskiego i Poczdamskiego, Szczecin przypadł Polsce i wszedł w jej granice.

Oficjalne przekazanie miasta przez radziecką komendanturę władzom polskim nastąpiło dziesięć tygodni później później - 5 lipca. Ludność niemiecka, która pozostała w mieście, została przesiedlona do Niemiec.

Miasto nadal pełni rolę swoistej stolicy regionu, najpierw województwa szczecińskiego (1946-1998), obecnie - zachodniopomorskiego (od 1999r.).

***

Szczecin jest trzecim pod względem zajmowanej powierzchni - 300,5 km² z czego prawie 24% zajmują obszary wodne (jez. Dąbie, rzeki - Odra, Regalica i inne oraz kanały portowe) i siódmym pod względem liczby ludności miastem Polski. Według danych z 31 grudnia 2014 roku miasto miało 407,2 tys. mieszkańców.

W Szczecinie ma swoją siedzibę największy polski armator morski – Grupa Polskiej Żeglugi Morskiej (PŻM), dysponujący flotą 62 statków, o łącznym tonażu 2,3 mln DWT, w tym” 2 siarkowce i 2 promy, reszta to statki towarowe – masowce.

WŁADYWOSTOK

Władywostok, port

Znacznie młodszy do Szczecina i nie mający wielowiekowej przeszłości Władywostok, to przede wszystkim znaczące miasto portowe na dalekim wschodzie Rosji i końcowy punkt kolei transsyberyjskiej, położone w południowej części półwyspu Murawiowo-Amurskiego przy Zatoce Piotra Pierwszego, pośród wzgórz.

155 lat temu, 2 lipca 1860r. (20 czerwca) carska transsyberyjska flotylla „Mandżuria”, pod dowództwem komandora-porucznika (kapitana-lejtnantna) Aleksieja Karłowicza Szefnera przybyła do brzegów zatoki nad Pacyfikiem i założyła tam osadę wojskową, którą po dwóch latach zaczęto oficjalnie nazywać portem Władywostok. Prawa miejskie Władywostok otrzymał w 20 lat później – w 1880r.

W 1880 parowiec s/s " Moskwa" pod dowództwem komandor-porucznika Chirikowa dotarł z Odessy do Władywostoku, rozpoczynając tym samym, regularne połączenia towarowo-pasażerskie Władywostoku z portami europejskiej części Rosji. W mieście zaczęła działać społeczna agencja „Dobroflot” do obsługi tych połączeń.

Jako oficjalnego założyciela miasta uważa się generalnego gubernatora Nikołaja Murawjowa – Amurskiego. Pierwszym mieszkańcem i naczelnikiem (starostą) miasta był Jakow Semionow. Od 1888r. jest stolicą Obwodu Nadmorskiego.

30 czerwca 1888r. wmurowano kamień węgielny pod budynek Muzeum Kraju Amurskiego, (obecnie Muzeum im. W. K. Arsieniewa). Zbudowano je z datków społecznych i darowizny wielkiego księcia Aleksandra Michaiłowicza, który w tym czasie przebywał we Władywostoku. Muzeum oddano do użytku dwa lata później, we wrześniu 1890r.

1 lipca 1903 r. zainaugurowano we Władywostoku pasażerskie połączenie kolejowe z Moskwą i Sankt Petersburgiem, Jest to data uruchomienia tzw. „Wielkiej Syberyjskiej Drogi” (Великого Сибирского Пути) eksploatowanej na całej długości. Tego samego dnia uruchomiono także specjalny prom kolejowy przez jezioro Bajkał, leżące na przebiegu linii kolejowej.

Po wybuchu Wielkiej Rewolucji Październikowej, na początku lipca 1916r. do Władywostoku przyjechał z Petersburga Konstantin Sucharow, członek RSDRP (Rosyjskiej Socjaldemokratycznej Partii Pracy), przyszły przewodniczący Rady Wykonawczej (1917-1918), aktywnie działający w ustanawianiu władzy radzieckiej na Dalekim Wschodzie. W tych burzliwych czasach miasto przechodziło z rąk do rąk. W grudniu 1917 r zdobyli je bolszewicy, a w kwietniu 1918r. desant wojsk japońskich, brytyjskich i amerykańskich. Ostatecznie przeszło w ręce władzy radzieckiej w 1922r. po zajęciu go przez Armię Republiki Dalekiego Wschodu pod dowództwem I.P. Uborewicza. W listopadzie tego samego roku, Władywostok został oficjalnie włączony do Rosyjskiej Federacyjnej SRR.

Obecnie Władywostok jest centrum przemysłowym rosyjskiego Dalekiego Wschodu. Rozwija się tam przetwórstwo rybne, przemysł elektromaszynowy, stoczniowy, produkcja maszyn górniczych. Jest tu też baza rosyjskiej Floty Oceanu Spokojnego. Miasto ma podobnie jak Szczecin – uniwersytety (trzy), szkołę morską, politechnikę, akademię sztuki (łącząca konserwatorium, szkołę aktorską i szkołę sztuk plastycznych). Jest też tu, podobnie jak w Szczecinie – opera, filharmonia, trzy teatry oraz kilka muzeów, w tym krajoznawcze i floty.

***

Władywostok zajmuje powierzchnię dwukrotnie większą niż Szczecin – 600 tys. km² i zamieszkuje go o prawie 200tys. ludzi więcej niż Szczecin (599 tys. mieszkańców wg danych z 2012 r.)

We Władywostoku ma swoją siedzibę rosyjski armator morski i jeden z dwóch największych w Rosji operatorów logistycznych - Grupa FESCO, dysponujący mniejszą flotą niż PŻM - 27 statkami, w tym 12 kontenerowcami, 6 drobnicowcami, 2 statkami ro-ro, 4 lodołamaczami i 1 statkiem towarowym o klasie lodowej, oraz 2 jednostkami specjalistycznymi.