Ocena polityki żeglugowej UE

UNIA EUROPEJSKA
GOSPODARKA MORSKA
ŻEGLUGA

Dyskusje prowadzone w Brukseli w ramach Tygodnia Żeglugi Europejskiej (4-6 marca br.), zaowocowały m.in. wspólnym oświadczeniem organizacji i stowarzyszeń związanych z gospodarką morską na temat polityki transportu morskiego (żeglugi) ocenionej w ramach tzw. przeglądu śród-okresowego.

W czerwcu 2014 r. Rada Unii Europejskiej wezwała Komisję Europejską do przedstawienia przeglądu śród-okresowego tej polityki, określonej do 2018 r.  i w perspektywy na rok 2020 r.

Organizacje i stowarzyszenia morskie: ECSA, ECASBA, ETA, EuDA, CLIA Europa, Interferry i WSC postanowiliśmy dokonać takiego przeglądu[1].

Dyskusję poprzedziła  główna konferencja Tygodnia, pn.: "Wytyczenie drogi dla żeglugowej polityki UE: przegląd strategii transportu morskiego UE” (Charting the route of EU shipping policy: An input to the EU maritime transport strategy review). Po konferencji i konstruktywnej dyskusji, organy przedstawicielskie branży morskiej przyjęły wspólne oświadczenie.

Organizacje analizujące politykę morską UE dot. żeglugi, uznały, że transport morski, operujący na rynku globalnym, styka się z coraz większą konkurencją. Armatorzy dla utrzymania konkurencyjności i zapewnienia żegludze korzystnego wpływu na gospodarkę, potrzebują stabilnego, przewidywalnego systemu fiskalnego UE i jego ram prawnych, przyjętych zgodnie z przepisami międzynarodowymi, przy jednoczesnym zapewnieniu równych dla wszystkich warunków żeglugi.

Wszystkie przepisy międzynarodowe, w tym dot. ochrony środowiska i bezpieczeństwa, muszą być przyjęte przez IMO (Międzynarodową Organizację Morską) i jako obowiązujące globalnie, muszą promować najwyższe standardy jakości i to w całej żegludze, zgodnie z interesami branży.

Żegluga, jako najbardziej wydajna forma transportu, obsługując 90% towarów światowego handlu, emituje najmniej gazów szkodliwych (t/km) do atmosfery. W przypadku emisji CO₂  żegluga jest daleka od stwarzania problemów i powinna być traktowana, jako część rozwiązania kłopotów, dot. szkodliwych emisji gazów do atmosfery. Przenosząc więcej towarów i pasażerów na transport morski, UE może uzyskać w skali globalnej doskonałą efektywność oszczędzania energii i redukcji emisji dwutlenku węgla – uważają autorzy oświadczenia.

Firmy żeglugowe nie spoczywają na laurach i aktywnie włączają się do redukcji spalin z CO₂ oraz innych gazów z So_x i No_x. Ale, by działać skutecznie, normy środowiskowe muszą być dostosowane pod poziomu globalnego.

Autorzy wspólnego oświadczenia dot. polityki żeglugowej UE, zwracają również uwagę na zapotrzebowani przez transport morski wykwalifikowanej siły roboczej, nie tylko na statkach, ale także w szerzej pojętej branży morskiej.

Bez nowej generacji marynarzy na statkach morskich i odpowiednich pracowników na lądzie, cały klaster morski może stracić swój know-how. Dlatego głównym celem działań UE musi być poprawa atrakcyjności zawodu marynarza, osiągana m.in. przez zmniejszenie i uproszczenie formalności administracyjnych, przez zwalczanie ryzyka kryminalizacji marynarzy, będącej następstwem wypadków morskich, przez ograniczanie dyskryminujących ograniczeń na lądzie z tego samego powodu.

Co więcej, oświadczają przedstawiciele gospodarki morskiej, rynek wewnętrzny UE nie wykorzystuje do tej pory pełnego potencjału żeglugi, przede wszystkim z powodu znacznych obciążeń administracyjnych oraz barier celnych istniejących nadal w Europie. Nie pozwala to na czerpanie korzyści z prawdziwie wolnego od barier Europejskiego Obszaru Transportu Morskiego (European Maritime Transport Space without Barriers). Procedury celne są nadal uciążliwe i stawiają żeglugę w niekorzystnej sytuacji w porównaniu z innymi gałęziami transportu. Powoduje to ogromne straty wydajności i wprowadza niepotrzebny stres w pracy specjalistów związanych z  żeglugą.

Zwrócenie baczniejszej uwagi na nadużycia związane z dostępem do rynku usług portowych oraz na nieefektywność pracy w obserwowanych portach europejskich, zdaniem autorów oświadczenia, będzie korzystna dla gospodarki UE i europejskich firm żeglugowych. Transport wodny stanie się przez to bardziej atrakcyjny dla nadawców ładunków, w tym z UE, jak również wpłynie na postępy w wysiłkach zmierzających do ograniczenia emisji CO₂.

Dla żeglugi, która jest znaczącym pośrednikiem w handlu, dawcą pracy i dynamicznym sektorem unijnej gospodarki, Unia Europejska musi robić to, co robi najlepiej: kontynuować swoją wiodącą rolę w wymianie handlowej.

Umowa o wolnym handlu jest korzystna dla UE, jak i dla branży żeglugowej, zapewnia dobrobyt UE, opierając się na usługach żeglugi. Dlatego ważne jest, by utrzymać wolne akweny – bezpieczne i wyeliminować z nich wszelkie zagrożenia piractwem i rozbojem, które są zagrożeniem dla życia ludzkiego, a globalne łańcuchy logistyczne narażają na niepotrzebne ryzyko.

Autorzy oświadczenia uważają, że odpowiednie instytucje UE powinny zapewnić bardziej efektywne wdrażanie przepisów związanych z odbiorem odpadów we wszystkich portach unijnych, oraz ułatwić poruszanie się marynarzy z państw trzecich w ramach strefy Schenden.

A także podjąć inne środki i działania związane z pracą żeglugi pasażerskiej (wycieczkowej) i innych sektorów morskich, związanych z żeglugą przybrzeżną, w celu kontyuowania i wspierania stabilności społeczeństw z regionów nadmorskich, przez rozwój handlu i morskiej turystyki.

Ostatnim problemem na jaki zwraca się szczególna uwagę w oświadczeniu jest sprawa migrantow i uchodźców na morzu, zwłaszcza na Morzu Śródziemnym. Autorzy oświadczenia stwierdzają, że problem ten wywołuje wiele obaw w środowisku żeglugowym. Statki europejskich armatorów i operatorów żeglugowych nigdy nie uchylały się od obowiązku udzielania pomocy osobie na morzu w obliczu poważnego niebezpieczenstwa. Należy jednak uznać, że pomimo najlepszych starań, załogi tych statków nie są szkolone w zakresie operacji humanitarnych a statki są skąpo wyposażone, zwłaszcza, gdy mają do czynienia z dziesiątkami a nawet setkami osób na raz, w tym z wieloma kobietami i dziećmi, znajdującymi się w trudnej sytuacji na morzu. 

UE i kraje członkowskie muszą znaleźć rozwiązanie tego kryzysu, nim stanie się on jeszcze większy. Muszą podjąć takie kroki, by migranci znalezieni na morzu, jak najszybciej zostali przetransportowani na ląd, w najszybszym możliwym terminie, gdzie będzie można dostarczyć im niezbędną i prawidłową pomocą humanitarną i medyczną. Takich możliwości żaden statek - nie posiada. 

Autorzy oświadczenia uważają, że tak jak w przypadku piractwa, tak samo w przypadku migrantów znalezionych na morzu -  transport morski nie powinien być powołany do wykonywania działań i podejmowania inicjatyw, które powinny być wyłącznym przywilejem rządów i instytucji międzynarodowych.

---

[1] Organizacje, które podpisały oświadczenie: ECSA - the European Community Shipowners’ Associations; CLIA -  Cruise Lines International; ECASBA - European Community Association of Ship Brokers and Agents; ETA - the European Tugowners Association; EuDA -  European Dredging Association; Interferry  oraz  WSC -  the World Shipping Council.