Zdziczenie obyczajów

List otwarty

Szanowny Pan

Jan Dworak
Przewodniczący

Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji

Skwer Kardynała Stefana Wyszyńskiego Prymasa Polski 9
01-015 Warszawa

Szanowny Panie Przewodniczący,

W czasie niedzielnej (23.02.2014) telewizyjnej relacji z Ukrainy dla wiadomości wieczornych w programie 1 TVP osłupiałam z przerażenia! Red. Marii Stepan z lubością komentowała kilka ujęć kijowskiego Majdanu, pokazujących, jak jakiś zakapior strzela z pistoletu do postawionego do góry nogami portretu prezydenta Janukowycza. Strzał bez mała z przyłożenia w głowę prezydenta. Scena najwyraźniej była wyreżyserowana, specjalnie na życzenie dziennikarki TVP, opowiadającej o polowaniu na ukrywającego się prezydenta Ukrainy. Red. Stapan z wielką emocją w czasie tego strzału stwierdza: - Strzał niecelny. I podkreśla teatralnym głosem - Na razie!  
Publicznie protestuję wobec takiego dziennikarstwa w polskich mediach publicznych. Jest to nie tylko jednoznaczne promowanie linczu i zabójstwa prezydenta Ukrainy w publicznej telewizji, nie tylko urąga wszelkim międzynarodowym normom prawnym, to na dodatek jest przekroczeniem wszelkich zasad etyki dziennikarskiej. Chyba w TVP przekroczono granicę, to już nawet nie propaganda, to bolszewicka agitka!

Uprzejmie przypominam, że w Polsce obowiązuje ustawa: „Prawo Prasowe” (Dz. U. 84.5.24 z późniejszymi zmianami). W rozdziale 2 dot. praw i obowiązków dziennikarzy zapisano wyraźnie, że „dziennikarz ma obowiązek działania zgodnie z etyką zawodową (…), w granicy prawa” (ar.10). Wg tej ustawy, obowiązkiem dziennikarza jest „zachować szczególna staranność i rzetelność przy zbieraniu i wykorzystywaniu materiałów prasowych” (art. 12). 

Przypominam też ku uwadze Pana Przewodniczącego i Kierownictwa TVP, że polska Ustawa zasadnicza (Dz. U. 1997 Nr 78 poz. 483. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. uchwalona przez Zgromadzenie Narodowe w dniu 2 kwietnia 1997 r.), w rozdziale „Wolności i prawa osobiste” stwierdza jednoznacznie, że „każdy ma prawo do sprawiedliwego i jawnego rozstrzygnięcia sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki przez właściwy, niezależny, bezstronny i niezawisły sąd” (art. 45) i nie upoważnia żadnego polskiego dziennikarza do ferowania, zwłaszcza publicznie - wyroków wobec kogokolwiek.

Dziennikarski Kodeks Obyczajowy, uchwalony przez III Zjazd Dziennikarzy RP 27 września 1991 r., w punkcie II zaznacza, że dziennikarz musi pamiętać, iż „ ochrona dóbr osobistych nie może być naruszona. (…) Niedopuszczalne jest używanie słów obelżywych, które godzą w godność człowieka; stawianie zarzutów, które poniżają go w opinii publicznej, narażają na utratę zaufania; stosowanie szantażu”. W punkcie IV natomiast zwraca się uwagę dziennikarzom, że: „przesądzanie o winie oskarżonego przed prawomocnym wyrokiem sądu jest niedopuszczalne”.

I co najważniejsze „ Obowiązuje bezwzględny zakaz publikacji głoszących propagandę wojny, przemocy, gwałtu oraz naruszania (…) prawa człowieka (…)”. Te wszystkie zasady etyki dziennikarskiej red. Maria Stepan prezentując swój materiał w kanale I TVP ewidentnie naruszyła. Naruszyła też artykuły polskiej konstytucji i szereg przepisów Prawa prasowego.

Przypominam też, że Dziennikarski Kodeks Obyczajowy wyraźnie stwierdza, że: „Niedopuszczalne jest zachowanie, bądź działalność dyskredytująca zawód dziennikarski, bądź przynoszące ujmę dobremu  imieniu  dziennikarstwa” (pkt. XI).

Z ogromnym smutkiem i zażenowaniem stwierdzam, że przy relacjach wydarzeń na Ukrainie polskie media, w tym szczególnie TVP, straciły całkowicie umiar, stały się emocjonalną stroną w konflikcie społecznym naszych wschodnich sąsiadów i nie zachowują należytego dystansu, ani też rzetelności w przekazywaniu informacji z Ukrainy. Preferują w swoim przekazie przemoc, bezprawie i gwałt, usprawiedliwiają działania pozaprawne tylko jednej ze stron konfliktu, natomiast są ślepe i głuche na identyczne zjawiska po drugiej stronie barykady. Gloryfikują też naganne zachowanie sił nacjonalistycznych i neofaszystowskich na Ukrainie, co jest moim zdaniem – niedopuszczalne, o czym wspomina art. 13 polskiej konstytucji.

Takie zachowanie dziennikarzy z TVP w mojej opinii, przyniesie w przyszłości negatywne skutki społeczne. Bowiem szeroko propagowane i promowane w telewizji, uznawane przez polskie media za jedynie słuszne - siłowe metody wyrażania społecznego sprzeciwu wraz z aprobatą metod stasowanych przez ukraińskich nacjonalistów i neofaszystów – mogą być uznane w polskim społeczeństwie za pożądane i powszechnie aprobowane, w tym przez media i polityków.

Z wyrazami szacunku

Red. Zofia Bąbczyńska-Jelonek (SD RP)

Szczecin, 24 luty, 2014 r.

Do wiadomości:

Sekretariat Przewodniczącego KRRiT