Rosyjscy luteranie

Luteranie w Rosji pojawili się już w XVI wieku, tuż po Reformacji, z nader prostej przyczyny – bliskich koneksji dworu carskiego z niemiecką arystokracją i dworem cesarza. I chociaż niemieccy książęta, który wstępowali na carski tron, jak caryca Katarzyna II, przyjmowali prawosławie – to już ich dwór i najbliższe rodzime otoczenie – nie koniecznie. W czasach carskich, głową kościoła luterańskiego w Rosji był sam car. Po Rewolucji Październikowej, luteranizm był drugim wyznaniem w rosyjskim imperium pod względem ilości członków, a miliony wiernych były w większości pochodzenia niemieckiego.
Obecnie luteran w Rosji liczy się nie w milionach, ale w dziesiątkach tysięcy, a ich przekrój społeczny jest zróżnicowany, chociaż nadal opiera się on na potomkach dawnych, carskich luteran i niemieckich osadników.
Rosyjscy luteranie są skupieni w dwóch Kościołach Ewangelicko-Luterańskich, wchodzących w skład Kościoła Ewangelicko-Luterańskiego Rosji, należącego do Związku Ewangelicko-Luterańskich Kościołów w Rosji  i Innych Państw (Związek ELC/ELK)(Союз Евангелическо-Лютеранских Церквей в России и других государствах (Союз ЕЛЦ), które liczą około 430 wspólnot wyznaniowych w Rosji, na Ukrainie, w Kazachstanie, Kirgistanie, Uzbekistanie i w Gruzji, z ogólną liczbą parafian - ok. 25 tys.
Luteranie z wyżej wymienionych państw i biskupi ich Kościołów postanowili połączyć się w silny związek wyznaniowy, by móc wspólnie prowadzić działalność organizacyjno-kościelną.

Cztery lata temu, 28 listopada 2010 r. biskup Alfred Ajhholtc (Kirgistan), biskup Jurij Nowogrodow (Kazachstan), biskup  Uland Schpalinger, abp  August Kruze, biskup Korniej Wibe (Uzbekistan), biskup Otto Schaude (Ural, Syberia i Daleki Wschód), biskup Dietrich Brauer (europejska część Rosji), oraz biskup Hans-Joachim Kiderlen (Gruzja) podpisali traktat o powołaniu Związku ELK. Uroczystość odbyła się w luterańskiej katedrze św. Piotra i Pawła w Petersburgu.

Wspólne działania Kościołów członkowskich Związku obejmują: edukację (wiernych i duchownych), kościelną politykę informacyjną i  pracę wydawnictw, wspólne koordynowanie i realizację projektów związanych z działalnością diakonii, zarządzanie mieniem Kościołów, wewnętrzne i zewnętrzne misje Kościoła, reprezentacja Kościołów w ramach międzynarodowych kościelnych, społecznych i rządowych organizacji w zakresie dialogu ekumenicznego i wsparcie społeczności i ewangelicznych grup autonomiczne luterańskich.

W skład Związku ELK, w którym przewodniczącym Rady Biskupów jest bp. Alfred Ajhholc, zwierzchnik Ewangelicko-Luterański Kościół w Republice Kirgiskiej, a duchownym przewodnikiem do czasów Synodu był - abp Dietrich Brauer, zwierzchnik Ewangelicko-Luterańskiego Kościoła w Rosji, wchodzi sześć Kościołów z państw WPN (Wspólnoty Państw Niepodległych):

1.    Kościół Ewangelicko-Luterański w Rosji (ELTSR), którego zwierzchnikiem jest  abp Dietrich Brauer ,w skład którego wchodzą dwa kościoły:

a.    Kościół Ewangelicko-Luterański w europejskiej części Rosji (ELC EP) obejmujący 170 wspólnot. Zwierzchnikiem jego również abp Dietrich Brauer,

b.    Kościół Ewangelicko-Luterański Uralu, Syberii i Dalekiego Wschodu (ELC USDV), zrzesza  on 144 wspólnot, zwierzchnikiem jego jest bp Otto Shaude.

2.    Niemiecki Kościół Ewangelicko-Luterański Ukrainy (GELC), zrzesza 35 wspólnot, zwierzchnikiem jest bp. Siergiej Maszewskij.

3.    Kościół Luterański w Republice Kazachstanu (RK ELC) skupia 52 wspólnoty przewodzi mu bp. Jurij Novgorodov

4.    Kościół Luterański w Republice Kirgiskiej (KR ELC) obejmuje 17 wspólnot. Zwierzchnikiem Kościoła jest bp. Alfred Ayhholts.

5.    Ewangelicki Kościół Luterański w Gruzji (ELTSG) łączy siedem wspólnot. Zwierzchnikiem Kościoła jest bp. Hans-Joachim Kiderle.

6.    Ewangelicki Kościół Luterański w Uzbekistanie (ELTSU) łączy trzy wspólnoty. Zwierzchnik Kościoła – bp. Kornej Wide.

W dniach 17-19 września tego roku, w Petersburgu odbył się 4. Generalny Synod Związku Kościołów  Ewangelicko-Luterańskich w Rosji i Innych Państw (ELK) . Obrady Synodu prowadzone były w siedzibie seminarium teologicznego (ELKTRA), znajdującego się ok. 2 km od St. Petersburga, w miejscowości Nowosaratowka.

W obradach władz kościelnych luteran krajów WPN - uczestniczyła delegacja Światowej Federacji Luterańskiej (ŚFL) z jej sekretarzem generalnym Martinem Junge na czele. W przeddzień obrad z delegacją Federacji i członkami Synodu spotkał się nowo wybrany gubernator Petersburga - Georgij Połtawczienko, by omówić możliwości współpracy władz miasta i Kościoła.

Głównym powodem zwołania Synodu było ustanowienie zwierzchnika Związku ELK, którym został abp Dietrich Brauer, łączący po wyborach stanowisko zwierzchnika Kościoła w Rosji i w Związku ELK. Uroczystej konsekracji dokonano na koniec obrad Synodu w kościele św. Piotra i Pawła w Petersburgu.

Jego pełnomocnikiem został wybrany rektor seminarium – Włodzimierz Proworow, natomiast liderem ds. projektów edukacyjnych został Brandon Buergle.

Wprowadzenie na urząd i inauguracja działalności zwierzchnika Związku ELK nastąpi w najbliższych miesiącach. Stosowne uroczystości odbędą w Moskwie, chociaż oficjalny urząd (władze wykonawcze) Związku EKL znajdują się w Sankt Petersburgu, a siedziba arcybiskupa przy petersburskim kościele św. Piotra i Pawła. Urząd arcybiskupa Związku ELK pełni funkcje administracyjne i realizuję wspólne zadania związane z decyzjami Rady Biskupów Związku ELK.

Planowanie uroczystości w Moskwie jest związane z tym, że abp Dietrich Brauer, jako zwierzchnik rosyjskich luteran ma swoją siedzibę w Moskwie i łączy dwie funkcje – szefa Kościoła w Rosji i Związku Kościołów w całym WPN, łącznie z Rosją.

W obradach Synodu uczestniczyli także goście z zagranicy, przedstawiciele organizacji i związków luterańskich, m.in.  Gustav-Adolf-Werk i  Martin-Luther-Bund z Niemiec, Kościoła luterańskiego w Finlandii oraz liczne, terytorialne stowarzyszenia rosyjsko-niemieckie działające w Rosji i krajach WPN. Byli obecni również przedstawiciele i hierarchowie  Cerkwi prawosławnej i Kościoła rzymsko-katolickiego, różnych kościołów protestanckich oraz przedstawiciele konsulatu generalnego RFN w Sankt Petersburgu.

Wykład inaugurujący obrady Synodu wygłosił sekretarz generalny ŚFL Martin Junge, który skupił się nad misją Kościoła w obecnych czasach. W trakcie dyskusji Olga Temirbulatowa zwróciła uwagę na specyficzne uwarunkowania pracy Kościoła w Rosji. "Jesteśmy częścią światowego Kościół luterańskiego. Zachowanie naszego Kościoła musi poważnie współgrać ze współzależnością od rządu i rosyjskiej Cerkwi prawosławnej. Jest to wymóg konieczny dla naszej misji. Jeśli mamy zachować pewien status w społeczeństwie, możemy pracować lokalnie w inny sposób”.

Kim jest nowy zwierzchnik Kościołów luterańskich w Rosji i WPN?

Dietrich Brauer (ur. 3.01.1983r) urodził się w Władywostoku. W latach 2001-2005 studiował w seminarium teologicznym ELKER w Petersburgu. W latach 2005-2010 pracował jako proboszcz w regionie Gusiew dekanatu Kaliningrad.  W marcu 2010 roku został powołany na stanowisko wizytatora biskupiego. Na 18. Synodzie Kościoła Ewangelicko-Luteranskiego w Rosji 11 marca 2011 r. został wybrany na  biskupa (zwierzchnika) Kościoła. Jest żonaty i ma dwoje dzieci.

Po inkorporacji Krymu w skład Federacji Rosyjskiej, krymscy luteranie zostali objęci opieką Kościoła Ewangelicko-Luterańskiego w Rosji. Władze Kościoła odwiedziły już Krym i tamtejsze luterańskie wspólnoty.

Abp Dietrich Brauer ujawnił też oficjalnie swoje stanowisko wobec wydarzeń na Ukrainie:

“Z wielkim niepokojem obserwujemy sytuację i napięcia między bratnimi narodami Rosji i na Ukrainie. Niestety, jak to było wiele razy w historii, prości ludzie stają się ofiarami politycznych kolizji górnych warstw społeczeństwa. Widzimy, że wyznania chrześcijańskie obu krajów doświadczają wewnętrznego rozłamu. Negatywne etykiety są dystrybuowane, opinie ulegają radykalizacji, trwa wojna informacyjna. Zarówno na Zachodzie jak i w Rosji sytuacja na Ukrainie jest przedstawiona jednostronnie. Zamiast analizy rzeczywistych przyczyn kryzysu na Ukrainie, wiele osób ocenia go w stereotypowy sposób, a czasami używa nawet  kategorii  "zimnej wojny".

W sytuacji braku wsparcia, jaki widać obecnie na Ukrainie, mieszkańcy Krymu wyrazili zamiar przyłączenia się do Rosji. Jako obywatele Federacji Rosyjskiej i zwolennicy życia zgodnie z jej prawem, przyjmujemy tę decyzję.
Jednak martwimy się złamaniem zaufania w relacjach między Ukraińcami i Rosjanami. Modlimy się do Boga o mądrość dla wszystkich stron, które są odpowiedzialne za przyszłe stosunki między naszymi krajami.
Wyrażamy również nadzieję, że integralność naszego Związku Kościołów zostaną zachowana, mimo tych okoliczności i mamy nadzieję, że nasi partnerzy europejscy i amerykańscy nie pozwolą w sytuacji napięć na cierpienia prostych ludzi. Jako chrześcijanie jesteśmy wezwani, aby nie myśleć komunałami, ale by być twórcami pokoju, głosicielami Dobrej Nowiny Chrystusa i działań w miłości. Chrystus mówi: "Pokój zostawiam wam, pokój mój daję wam, daję go inaczej niż świat go daje. Niech się nie trwożą serce wasze, ani nie lękają "(Jana 14:27).”